8 ngành được Nhà nước miễn học phí

Theo Nghị định số 97/2023/NĐ-CP của Chính phủ về Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 81/2021/NĐ-CP ngày 27/8/2021 của Chính phủ quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, có quy định về 8 chuyên ngành sinh viên được miễn học phí gồm: Tư tưởng Hồ Chí Minh, Marx-Lenin, ngành Lao, Phong, Tâm thần, Pháp y tâm thần, Giám định pháp y, Giải phẫu bệnh tại các cơ sở đào tạo công lập theo chỉ tiêu đặt hàng của Nhà nước.

Cũng tại Nghị định số 97/2023/NĐ-CP, đối tượng sinh viên được miễn học phí gồm: Sinh viên học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học người dân tộc thiểu số có cha/mẹ hoặc ông/bà (trong trường hợp ở với ông bà) thuộc hộ nghèo và hộ cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ; sinh viên người dân tộc thiểu số rất ít người (gồm các dân tộc: Pu Péo, Cống, Mảng, Si La, Bố Y, Cờ Lao, La Ha, Ơ Đu, Ngái, Chứt, Brâu, Rơ Măm, Lự, Pà Thẻn, La Hủ, Lô Lô); sinh viên thuộc các đối tượng của các chương trình, đề án được miễn học phí theo quy định của Chính phủ…

Đặc biệt, từ ngày 1/1/2024, Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 chính thức có hiệu lực đã quy định về việc một số chuyên ngành khối sức khỏe được miễn hoàn toàn học phí và hỗ trợ sinh hoạt phí toàn khóa học cho người học nếu học tại cơ sở đào tạo thuộc khối ngành sức khỏe của Nhà nước.

Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cấp học bổng khuyến khích học tập cho người học chuyên ngành tâm thần, giải phẫu bệnh, pháp y, pháp y tâm thần, truyền nhiễm và hồi sức cấp cứu có kết quả học tập, rèn luyện đủ điều kiện để cấp học bổng tại cơ sở đào tạo thuộc khối ngành sức khỏe của Nhà nước.

Đồng thời, cấp học bổng chính sách cho người học chuyên ngành tâm thần, giải phẫu bệnh, pháp y, pháp y tâm thần, truyền nhiễm và hồi sức cấp cứu là người đang làm việc tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tại vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn và vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn.

So với Luật Khám, chữa bệnh năm 2009 (số chuyên ngành được Nhà nước miễn học phí gồm: giải phẫu bệnh, giám định pháp y, pháp y tâm thần), thì tới Luật Khám, chữa bệnh năm 2023 số chuyên ngành được miễn hoàn toàn học phí đã tăng thêm các chuyên ngành tâm thần, truyền nhiễm và hồi sức cấp cứu.

Ngành sư phạm được miễn học phí và hỗ trợ sinh hoạt phí

Theo Nghị định 116/2020/NĐ-CP quy định về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt đối với sinh viên sư phạm, sinh viên ngành này sẽ được hỗ trợ hai khoản kinh phí là học phí và sinh hoạt phí.

Trong đó, mức hỗ trợ học phí của sinh viên sư phạm là trợ 3,63 triệu đồng/tháng, bằng mức thu học phí của cơ sở đào tạo giáo viên nơi sinh viên sư phạm theo học.

Thời gian hỗ trợ được xác định theo số tháng thực tế học tập tại trường, nhưng không quá 10 tháng/ năm học.

Tuy nhiên, để nhận hỗ trợ theo Nghị định 116, sinh viên sư phạm phải cam kết công tác trong ngành giáo dục sau khi ra trường, cụ thể là: Trong thời hạn 2 năm kể từ ngày có quyết định công nhận tốt nghiệp, sinh viên sư phạm công tác trong ngành giáo dục và có thời gian công tác tối thiểu gấp hai lần thời gian đào tạo tính từ ngày được tuyển dụng.

Ngành học văn hóa-nghệ thuật dân tộc giảm 70% học phí cho sinh viên

Bên cạnh các ngành miễn hoàn toàn học phí, hiện nay cũng có nhiều ngành giảm tới 70% học phí cho sinh viên.

Tại Nghị định số 97/2023/NĐ-CP quy định các ngành học giảm 70% học phí cho sinh viên gồm: Các ngành nghệ thuật truyền thống và đặc thù trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học công lập, tư thục có đào tạo về văn hóa-nghệ thuật bao gồm: Nhạc công kịch hát dân tộc; Nhạc công truyền thống Huế, đờn ca tài tử Nam Bộ; Diễn viên sân khấu kịch hát, nghệ thuật ca trù, nghệ thuật biểu diễn dân ca, nghệ thuật bài chòi, biểu diễn nhạc cụ truyền thống.

Các chuyên ngành nhã nhạc cung đình, tuồng, chèo, cải lương, múa, xiếc; Một số nghề học nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm đối với giáo dục nghề nghiệp theo danh mục nghề học nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội quy định.

Ngoài ra các ngành học trên, chế độ giảm 70% học phí còn áp dụng đối với sinh viên là người dân tộc thiểu số (ngoài đối tượng dân tộc thiểu số rất ít người đã nêu bên trên) ở thôn/bản đặc biệt khó khăn, xã khu vực III vùng dân tộc miền núi, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển hải đảo.

Các trường đại học có chính sách riêng về miễn giảm học phí và cấp học bổng

Năm 2024, bên cạnh quy định chung của Nhà nước, nhiều cơ sở giáo dục đại học cũng có các chính sách miễn giảm học phí và cấp học bổng cho sinh viên theo học.

Trong thời gian qua, việc tuyển sinh của một số ngành khoa học cơ bản gặp phải nhiều khó khăn. Vì thế, nhiều cơ sở giáo dục đại học đã đưa ra các chương trình hỗ trợ học phí, cấp học bổng để thu hút sinh viên theo học ngành này.

Đại học Quốc gia Hà Nội bắt đầu từ năm học 2022-2023 đã triển khai thí điểm các suất học bổng cho sinh viên các ngành khoa học cơ bản thuộc Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn với gói học bổng gồm: Miễn học phí, miễn phí chỗ ở nội trú, ưu tiên tham gia nghiên cứu khoa học và chương trình ươm tạo nhà khoa học, ưu tiên khi xét các học bổng khác và hỗ trợ sinh hoạt phí 20 triệu đồng/năm học.

Trong đó, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn có 9 ngành khoa học cơ bản được nhận các suất học bổng là: Hán Nôm, Lịch sử, Triết học, Tôn giáo học, Chính trị học, Nhân học, Việt Nam học, Ngôn ngữ học và Văn học.

Còn 9 ngành khoa học cơ bản được nhận học bổng tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên gồm: Tài năng Toán học, Tài năng Vật lý, Tài năng Hóa học, Tài năng Sinh học, Địa lý tự nhiên, Địa chất học, Tài nguyên và môi trường nước, Hải dương học và Công nghệ kỹ thuật hạt nhân.

Đối với Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TPHCM), trong năm 2024, trường tiếp tục duy trì gói học bổng 2 tỷ đồng để cấp học bổng toàn phần và bán phần dành (100% học phí và học bổng bán phần 50% cho năm học đầu tiên) cho các thí sinh trúng tuyển với thành tích cao vào 7 ngành/nhóm ngành thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học sự sống: Ngành Vật lý học; Hải dương học; Kỹ thuật hạt nhân; Địa chất học; Kỹ thuật địa chất; Khoa học môi trường; Công nghệ kỹ thuật môi trường.

Cũng từ năm 2022, Đại học Quốc gia TPHCM thực hiện chương trình "Ươm mầm tài năng Toán và Trí tuệ nhân tạo (AI)" nhằm mục tiêu phát triển cộng đồng người học có đam mê và tài năng trong lĩnh vực Toán và Trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam. Cũng như hỗ trợ, bồi dưỡng, đào tạo các tài năng trẻ trong lĩnh vực Toán và Trí tuệ nhân tạo trở thành các nhà khoa học có uy tín trong khu vực và thế giới.

Trong giai đoạn 5 năm (từ 2022-2026), chương trình tập trung vào các hoạt động cấp học bổng cho học sinh, sinh viên, học viên sau đại học tài năng trong lĩnh vực Toán học và Trí tuệ nhân tạo.

Đồng thời, chương trình cũng hỗ trợ kinh phí cho các nghiên cứu khoa học, các dự án đổi mới phương pháp dạy trong lĩnh vực Toán học và Trí tuệ nhân tạo của các nhà khoa học, thầy cô giáo, giảng viên trẻ.