Có rất nhiều nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn nhưng không phải ai cũng nắm được. Thiếu kiến thức, chủ quan, bỏ qua việc chăm sóc sức khỏe sinh sản là một trong những yếu tố khiến cho tỉ lệ vô sinh ngày càng tăng. Đây trở thành nỗi lo lắng của bất kì cặp đôi nào sau khi kết hôn.

Để giúp bạn đọc có thêm kiến thức về nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn cũng như các yếu tố tác động đến sức khỏe sinh sản, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Bác sĩ Phạm Thị Mỹ - Bác sỹ Chuyên khoa Sản và Hiếm muộn, Bệnh viện Nam Học và Hiếm muộn Hà Nội:

Có rất nhiều nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn nhưng không phải ai cũng nắm được.

1. Thưa bác sỹ, làm thế nào để nhận ra dấu hiệu của tình trạng bệnh lý, khả năng bị vô sinh hiếm muộn?

Các bác sĩ khuyến cáo, tất cả các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ không sử dụng các biện pháp tránh thai mà không có thai trong vòng 12 tháng thì nên đến các cơ sở chuyên khoa về vô sinh, hiếm muộn để được khám và tư vấn.

2. Nhiều người quan niệm rằng nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn là do phụ nữ. Thực tế tỉ lệ vô sinh ở 2 giới là thế nào? Nguyên nhân nào gây nên tỉ lệ vô sinh ở nam giới - và nữ giới?

Ngày nay, nhờ những tiến bộ khoa học, nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn đã lần lượt được làm sáng tỏ, trong đó các nhà khoa học thấy rằng tỷ lệ vô sinh giữa nam và nữ ngang nhau - chiếm khoảng 40%, 10% là nguyên nhân kết hợp vô sinh do cả vợ và chồng, còn lại 10% là vô sinh không rõ nguyên nhân.

Đối với nữ giới, những nguyên nhân có thể kể đến do vòi tử cung, buồng tử cung, rối loạn phóng noãn, viêm nhiễm âm đạo, lạc nội mạc tử cung…

Về phía nam giới, người chồng có thể bị bất thường về chất và số lượng tinh trùng, thiếu hụt nội tiết, tắc ống dẫn tinh, mào tinh, khó xuất tinh, xuất tinh sớm hoặc ngược dòng…

3. Viêm nhiễm phụ khoa có phải là nguyên nhân gây nên tình trạng hiếm muộn, vô sinh nữ cao?

Viêm nhiễm phụ khoa là bệnh thường gặp ở chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Tình trạng này nếu không được điều trị kịp thời sẽ có khả năng cao dẫn tới vô sinh nữ.

Chứng bệnh viêm nhiễm phụ khoa diễn ra tại cơ quan sinh dục nữ giới, bao gồm những bệnh phổ biến như viêm âm đạo, viêm lộ tuyến cổ tử cung… Viêm nhiễm phụ khoa gây ngứa ngáy, ra nhiều khí hư vùng kín khiến cho nữ giới rất khó chịu.

Viêm phụ khoa cũng làm tăng tiết dịch mủ ở âm đạo và cổ tử cung. Mủ và dịch tiết ra nhiều ồ ạt, khiến tinh trùng không thể bơi tới để thụ tinh với trứng, tạo môi trường PH không tốt tiêu diệt tinh trùng trước khi đến gặp trứng, điều này dẫn tới vô sinh.

Một trong các biến chứng nghiêm trọng nhất của căn bệnh này chính là gây tắc vòi tử cung. Vòi trứng chính là nơi để trứng và tinh trùng thụ tinh. Khi vòi trứng bị tắc thì trứng và tinh trùng không tiếp cận được với nhau, do vậy hiện tượng thụ tinh sẽ không diễn ra dù vợ chồng có sinh hoạt tình dục bình thường.

Vậy khuyến cáo viêm nhiễm phụ khoa có thể dẫn tới vô sinh ở nữ giới, mức độ bệnh càng nặng thì nguy cơ gây vô sinh càng cao.

Nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở nam và nữ giới là như nhau.

4. Phụ nữ thường xuyên uống thuốc tránh thai có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản? Gây hiếm muộn?

Các loại thuốc tránh thai có tác dụng điều chỉnh hormone của cơ thể, làm cho trứng không rụng. Ngoài ra, thuốc còn làm mỏng niêm mạc tử cung để trứng nếu được thụ tinh thì cũng khó làm tổ, làm đặc chất dịch mình cổ tử cung cản tinh trùng đi qua, giảm sự di chuyển của tinh trùng trong ống dẫn trứng. Thuốc có thể giúp bạn có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, giảm lượng máu kinh, bớt nguy cơ thiếu máu, giảm đau bụng, đau lưng trước và trong khi hành kinh.

Nếu bạn đã dùng thuốc tránh thai hàng ngày và thấy không có những tác dụng phụ gì cho tới thời điểm hiện tại và điểm tốt là làm bạn có vòng kinh đều hơn. Trước khi bạn dùng thuốc bạn nên có sự chỉ dẫn của bác sĩ.

Khi nào bạn muốn có thai thì có thể dừng uống thuốc trong khoảng 3 tháng thì trứng sẽ tiếp tục rụng và thụ tinh được.

Hiện nay chưa có một tài liệu nào khẳng định việc dùng thuốc tránh thai hàng ngày thì ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này. Thuốc tránh thai khẩn cấp sẽ thay đổi nội tiết đột ngột.

Tuy nhiên bạn nên tham khảo bác sĩ trước khi sử dụng thuốc, không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định.

5. Tần suất quan hệ tình dục có ảnh hưởng thế nào đến tình trạng vô sinh, hiếm muộn?

Tần suất quan hệ tình dục để đưa đến tỷ lệ có thai cao trung bình 1 lần/ ngày. Tuy nhiên tùy nhu cầu tình trạng sức khỏe của từng cặp vợ chồng không nên quan hệ quá nhiều lần/ ngày.

Những trường hợp ít quan hệ hoặc quan hệ quá thưa cũng ảnh hưởng đến tỷ lệ có thai (tối thiểu 2-3 lần/tuần.

Bác sĩ Phạm Thị Mỹ - Bác sỹ Chuyên khoa Sản và Hiếm muộn.

6. Lối sống (thường xuyên thức khuya; uống đồ uống có caffeine...) có ảnh hưởng thế nào đến tình trạng vô sinh, hiếm muộn?

Không thể phủ nhận một điều rằng thói quen thường xuyên thức khuya và uống cà phê đậm đặc có ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của bạn, đặc biệt là sức khỏe sinh sản và có thể là nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn.

Đối với phụ nữ, dùng nhiều hơn 300mg caffein/ngày có thể ảnh hưởng nhẹ đến khả năng sinh sản và có thể gia tăng nguy cơ sẩy thai ở phụ nữ.

Đối với nam giới thức khuya, rượu bia, thuốc lá, caffeine… sẽ ảnh hưởng khả năng sinh tinh, làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.

7. Bác sỹ có lời khuyên cho những bệnh nhân đang điều trị vô sinh, hiếm muộn?

Phải có lối sống lành mạnh: Không thức khuya, không sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá…

Thoải mái tinh thần: tránh căng thẳng, tâm lý… Người thân tránh gây áp lực tâm lý cho bệnh nhân. Điều này rất quan trọng quyết định đến tỷ lệ thành công).

Nên ăn uống điều độ, cân bằng nhóm thực phẩm như trứng, sữa, rau xanh, hoa quả... Hạn chế đồ nướng, rán, chiên, đồ nhiều dầu mỡ…

Tuân thủ đúng phác đồ điều trị và tư vấn của bác sỹ. Mỗi một người là một cá thể riêng, bởi vậy không nên nghe theo lời tư vấn, chia sẻ của các mẹ khác vì chưa chắc đó đã phù hợp với mình.