Khi con trai đầu lòng được 5 tuổi, vợ chồng anh Thảo, chị Hằng (ở Hà Đông, Hà Nội) quyết định dừng các biện pháp kế hoạch để sinh tiếp con thứ hai. Sau 6 tháng chưa thấy tin vui, nghĩ rằng do tác dụng của thuốc tránh thai trong người chị Hằng chưa hết nên anh chị chưa cảm thấy sốt ruột. Thế nhưng, trong suốt gần 2 năm sau đó, dù đã để "thoải mái", áp dụng cả biện pháp canh ngày trứng rụng... chị Hằng vẫn chưa thể đậu thai. Sốt ruột, chị quyết định đi khám tổng thể và sản phụ khoa. Vô sinh do viêm tắc ống dẫn trứng, không thể thụ thai là kết quả cuối cùng của bác sĩ và biện pháp duy nhất để vợ chồng chị có thể có con là thụ tinh ống nghiệm. Cả hai vợ chồng anh Thảo, chị Hằng đều vô cùng sốc vì nghĩ rằng đã có con trước đó thì không thể bị vô sinh sau này được. 

Trong y học, trường hợp đã có con sau đó không thể có con được nữa được gọi là vô sinh thứ phát. Ngày nay, vô sinh thứ phát là tình trạng bệnh không hề hiếm gặp. Vô sinh thứ phát được hiểu đơn giản là những trường hợp đã từng có thai ít nhất một lần trước đó (kể cả những lần thai bị sẩy) nhưng sau này muốn sinh đẻ nữa mà không thể thụ thai. 

 

Cũng như vô sinh nguyên phát (không thể có thai ngay từ đầu), một trong những lý do gây vô sinh thứ phát là do tinh trùng không thể gặp được trứng để thụ thai mà nguyên nhân chủ yếu là do viêm nhiễm phần phụ như viêm âm đạo, cổ tử cung, viêm lộ tuyến cổ tử cung, viêm buồng trứng, viêm nội mạc tử cung... không được điều trị sớm và triệt để.

Đa số chị em bị viêm nhiễm phần phụ là do không biết cách vệ sinh đúng hoặc không chú ý vệ sinh "vùng kín" thường xuyên. Nguy cơ viêm nhiễm càng cao hơn ở những thời điểm sau sinh đẻ, khi nạo hút hoặc sẩy thai. Viêm nhiễm ở cơ quan sinh sản khi chuyển sang mãn tính có thể làm thay đổi cấu trúc bình thường của cổ tử cung, buồng tử cung và ống dẫn trứng, gây khó khăn cho việc thụ thai.

Các viêm nhiễm ở cơ quan sinh sản khi chuyển sang mãn tính có thể dẫn đến nhiều hệ lụy khác, ví dụ như viêm nội mạc tử cung mãn tính có thể dẫn đến tổn thương nội mạc bên trong buồng tử cung, gây dính buồng tử cung, làm cho trứng sau khi thụ tinh không thể làm tổ trong buồng tử cung. 

Viêm âm đạo, viêm lộ tuyến cổ tử cung... nếu không điều trị dứt điểm sẽ làm thay đổi cấu trúc bình thường của tử cung. Bất cứ lý do nào đó ảnh hưởng đến chất nhầy hoặc cấu trúc của tử cung, cổ tử cung đều có thể làm cho tinh trùng khó sống sót và không thể bơi qua được và tỉ lệ có thai sẽ giảm xuống. 

Viêm, nhiễm trùng ở buồng trứng, vòi trứng nếu không được chứa trị sớm và hiệu quả có thể dẫn đến tắc, chít hẹp ống dẫn trứng, làm cho tinh trùng không thể di chuyển qua để vào bên trong và thụ tinh với trứng.

 

Bên cạnh đó, một số chị em đã từng nạo, hút thai cũng có thể phải đối mặt với nguy cơ bị vô sinh thứ phát do uống kháng sinh dài ngày hoặc bị dị dạng tử cung do phẫu thuật. Uống kháng sinh trong nhiều ngày có thể gây mất cân bằng độ pH và hệ vi sinh trong cơ thể, làm suy giảm sức đề kháng, dễ dẫn đến viêm nhiễm phụ khoa khác. Đặc biệt, nếu chị em sớm có quan hệ tình dục trở lại sau khi thực hiện các thủ thuật này thì khả năng bị viêm nhiễm càng tăng.

Ngày nay, nhờ sự tiến bộ của y học hiện đại, việc điều trị vô sinh nói chung và vô sinh thứ phát nói riêng không phải là việc quá khó khăn, điều quan trọng là các cặp vợ chồng cần sớm đi khám để được điều trị kịp thời, đúng bệnh. Với những cặp vợ chồng không thể điều trị bằng cách dùng thuốc để thụ thai tự nhiên, các bác sĩ sẽ chỉ định kĩ thuật điều trị bằng phương pháp IUI (bơm tinh trùng vào tử cung), IVF và ICSI (thụ tinh trong ống nghiệm - TTTON).

Phương pháp IUI chỉ áp dụng cho những trường hợp bị bệnh nhẹ và phát hiện. Tỉ lệ thành công trung bình khoảng 10-15%. Phương pháp IVF và ICSI (kĩ thuật TTTON cổ điển) thường áp dụng cho các trường hợp tinh trùng tốt. Tại Bệnh viện phụ sản Trung ương, hiện nay phương pháp này được thực hiện khá thành công. 

Tuy nhiên, việc áp dụng các biện pháp này còn phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, tuổi tác của mỗi cặp vợ chồng. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp nhất để họ có cơ hội sinh thêm con.

 

Để tránh tình trạng vô sinh thứ phát, ngoài việc cân nhắc về tuổi tác của người mẹ để có thai, người phụ nữ không nên kéo dài quá lâu khoảng cách giữa 2 lần sinh, thời gian lý tưởng là từ 3-5 năm và tốt nhất trước 35 tuổi. Nếu không may phải thực hiện các thủ thuật nạo hút thai trong thời gian này thì cần chọn các cơ sở y tế tin cậy và làm theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, thăm khám đầy đủ sau đó.   

Trong thời gian tránh thai giữa 2 lần sinh, chị em cũng cần hết sức chú ý giữ gìn để không bị viêm nhiễm phần phụ. Vệ sinh sạch sẽ hàng ngày bằng nước sạch là việc chị em bắt buộc phải làm, đặc biệt là trong những ngày có kinh nguyệt hoặc sau mỗi lần đi vệ sinh. Chị em nên chọn sản phẩm vệ sinh phụ nữ hàng ngày có PH = 4-6 để giữ cân bằng đô pH trong môi trường âm đạo, đảm bảo không có sự phát triển quá mức của các vi khuẩn hoặc nấm men gây hại, dẫn đến nhiễm trùng.

Ngoài ra, chị em nên dùng thêm sản phẩm có thành phần thảo dược tự nhiên (trinh nữ hoàng cung, hoàng bá, diếp cá, khổ sâm, dây ký ninh và Immune Gamma,…) để hỗ trợ việc điều trị các bệnh viêm nhiễm phụ khoa, bảo vệ cơ quan sinh dục nữ khỏi các tác nhân gây bệnh đồng thời ngăn ngừa các biến chứng của viêm nhiễm phụ khoa như vô sinh, khó thụ thai, ung thư cổ tử cung. Điều này cũng giúp giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm dẫn đến vô sinh thứ phát.