Bên cạnh báo chí, giờ đây mạng xã hội được xem như công cụ hữu hiệu để chia sẻ, truyền tải thông tin hữu ích. Tạm gạt sang một bên những mặt trái của mạng xã hội, mà hầu hết đều đến từ cách sử dụng tham lam của con người, mạng xã hội những năm gần đây đóng vai trò khá tốt trong nhiệm vụ cảnh báo các vụ lừa đảo, cướp giật, biến thái, giúp cơ quan chức năng phá án hình sự.
Có người nói: "Không gì có thể giấu được cư dân mạng", điều này ngày càng được khẳng định khi chỉ cần một sự việc không rõ nguồn gốc được đưa lên mạng, ngay lập tức sẽ được "mổ xẻ" và cung cấp thông tin. Họ cũng nhanh chóng chia sẻ các thông tin hữu ích để cảnh báo mọi người phòng tránh.
Để tránh trở thành nạn nhân của vô số trò dàn cảnh, gài bẫy hòng cướp của, cư dân mạng đã truyền tay nhau những đoạn clip, share các trường hợp chứng kiến hoặc chính là nạn nhân của một vụ cướp giật trên đường. Những thông tin này thực sự có ích, góp phần cảnh báo giúp người dân có thêm kinh nghiệm đối phó với "bài vở" của bọn cướp. Một số người dân khẳng định, nhờ xem các đoạn clip, câu chuyện cảnh giác này mà họ đề phòng hơn và nhận biết kẻ gian nhanh chóng hơn.
Cách đây không lâu, một người đàn ông đã đăng tải đoạn clip dài 27 giây, ghi lại hành trình đang di chuyển trên xe ô tô vào buổi tối thì bị 2 tên cướp dàn cảnh giữa đường Huỳnh Tấn Phát - Phạm Hữu Lầu (Quận 7, TP.HCM).
Ảnh cắt từ clip: 2 tên cướp giả vờ dìu nhau ra giữa đường để tìm cách lên xe nạn nhân, nhưng lái xe đã nhanh trí đẩy chúng lên nắp capo.
2 tên cướp này đã giả làm người bị thương, chúng dìu nhau ra giữa đường, tìm cách ăn vạ để lên xe cướp đồ nhưng người lái xe đã nhanh trí cho xe chạy thẳng. Một tên nhảy xuống đường thoát thân, tên còn lại sau khi ngồi trên nắp capo mà xe vẫn chạy, đã sợ hãi xin chủ xe dừng lại. Một lúc sau, tên này mới nhảy xuống xe. Nếu không nhanh trí và cảnh giác, có lẽ chủ xe đã gặp nguy hiểm với trò dàn cảnh người bị thương của 2 tên cướp. Ngay sau khi đăng tải, nhiều trang cá nhân và fanpage đã share câu chuyện cảnh giác này.
Trên các fanpage hoặc các trang thu hút sự chú ý của đông đảo cư dân mạng như Beat, Hội những người ủng hộ lực lượng 141..., nhiều chiêu trò trộm cướp tinh vi đã được cư dân mạng chia sẻ với mục đích nhắc nhở mọi người nâng cao ý thức cảnh giác, không nên mang theo tài sản có giá trị khi ra đường, hạn chế đi lại ở những con phố vắng và đặc biệt nên hết sức cẩn thận trước chiêu trò dàn cảnh "dồn nạn nhân thành cướp", "quát to khiến nạn nhân run sợ", rồi lợi dụng sơ hở sẽ cướp xe luôn. Nhờ mạnh dạn chia sẻ những chiêu trò trộm cướp để mọi người nâng cao tinh thần cảnh giác mà nhiều thành viên đã được cộng đồng mạng cảm ơn nhiệt tình.
Không chỉ mang tính chất cảnh báo, mạng xã hội giờ đây còn được mở rộng và phổ biến tới mức cung cấp thông tin giúp cơ quan điều tra thu thập bằng chứng và điều tra tội phạm. Điển hình là vụ bắt truy nã tội phạm từ ảnh trên Facebook hồi tháng 5 vừa qua.
Cuối tháng 4 năm 2014, báo Pháp luật T.P HCM đưa tin Phòng Cảnh sát truy nã (PC52) - Công an TP Đà Nẵng đã bắt giữ Phạm Lý Viễn (ngụ Bắc Trà My, Quảng Nam), đồng thời bàn giao Viễn cho Công an tỉnh Quảng Nam thụ lý.
Trước đó, tháng 9/2013, Viễn dẫn đầu một nhóm thanh niên tham gia hỗn chiến với một nhóm thanh niên tại xã Trà Đông. Viễn cùng đồng bọn đã dùng dao chém một người bị thương tích 20%, sau đó bỏ trốn khỏi địa phương. Công an huyện Bắc Trà My đã phát lệnh truy nã toàn quốc đối với Phạm Lý Viễn về tội cố ý gây thương tích.
Trang cá nhân của tên tội phạm bị truy nã Phạm Lý Viễn
Sau một thời gian trốn vào TP.HCM làm nghề thợ sơn, Viễn quay về TP.Đà Nẵng xin vào làm việc tại một resort trên bán đảo Sơn Trà. Tại đây, Viễn dùng điện thoại chụp nhiều hình ảnh để làm kỷ niệm, sau đó tung lên Facebook để khoe với bạn bè. Trong đó có bức ảnh chụp Viễn trong trang phục lao động của công ty đang xách thùng sơn trên tay kèm theo comment: “Khổ không mấy phen… hết đường phải đi làm thuê”.
Một chiến sĩ PC52 kể, qua Facebook biết Viễn đang bị Công an huyện Bắc Trà My truy nã nên lần tìm theo các manh mối như địa điểm Viễn đứng chụp ảnh tại đâu, đồng phục của công ty nào... Khi đến điều tra số nhân viên lao động tại resort ở Sơn Trà thì không ai có tên là Phạm Lý Viễn. Bằng biện pháp nghiệp vụ, công an đã lần ra Viễn đứng lẫn trong số công nhân. Viễn đã mượn thẻ của một người bạn rồi dán ảnh mình đè lên để ra vào.
Cách đây 2 năm, vụ kỷ luật 3 quân nhân, bắt 2 đối tượng giết hại voọc dã man tại tỉnh Gia Lai đã khiến cộng đồng mạng rúng động. Tháng 7/2012, cư dân mạng không khỏi phẫn nộ khi chứng kiến những bức ảnh cho thấy một nhóm thanh niên có nhiều hành động tra tấn, hành hạ các con khỉ, kế đó là những hình ảnh mổ bụng, xẻ thịt, thui lửa rất dã man. Hành vi phản cảm này bị lên án kịch liệt, thông tin lan truyền trên khắp cộng đồng mạng khi đó, báo chí bắt đầu vào cuộc và danh tính những kẻ thản nhiên tra tấn, hành hạ voọc Chà vá - loại động vật nằm trong danh sách động vật quý hiếm 1B cần bảo tồn, dần lộ rõ.
Trước sự việc nghiêm trọng, các cơ quan điều tra và Chi cục kiểm lâm tỉnh Quảng Nam đã chính thức vào cuộc.
Hình ảnh hành hạ voọc dã man được đưa lên mạng
Sau đó 1 tháng, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 cho biết, cơ quan điều tra hình sự Quân đoàn và Viện kiểm sát quân sự đã làm rõ vụ nhóm thanh niên, trong đó có quân nhân, tham gia vụ giết hai cá thể voọc Chà vá chân xám rồi tung hình ảnh lên mạng xã hội Facebook.
Qua đó, cơ quan điều tra đã làm rõ và bắt khẩn cấp Bùi Văn Hồng (35 tuổi, quê Thanh Hóa), Hà Văn Quế (37 tuổi), trú ở xã Ia Pếch, H.Ia Grai (Gia Lai) và Hà Văn Tú (37 tuổi), trú tại H.Krông Păk (Đắk Lắk) vì có liên quan đến hành vi săn bắn, mua bán hai con voọc Chà vá chân xám.
3 đối tượng này đã cùng nhau vào rừng săn bắn 2 con voọc, sau đó bán lại cho các quân nhân. Các quân nhân này chụp ảnh cảnh hành hạ, giết hại dã man voọc rồi tung lên mạng xã hội khiến dư luận phẫn nộ. Bộ tư lệnh Quân đoàn 3 đã có quyết định tước danh hiệu chiến sĩ đối với một binh nhất và 2 chiến sĩ khác cũng bị kỷ luật với hình thức cảnh cáo.
Vậy là nhờ những thông tin được chia sẻ trên mạng xã hội, tưởng chừng "vô hại" mà cơ quan công an đã xử lý đúng người đúng tội, đem lại bài học thích đáng cho những kẻ coi Facebook là nơi khoe mẽ, thể hiện các hành vi phản cảm.
Không chỉ hiện diện trong các mối quan hệ cá nhân và công việc, vai trò của mạng xã hội hiện nay đã tiếp tục lớn thêm. "Rời khỏi Facebook" là một điều khó khăn, nhiều bạn trẻ đã thú nhận như vậy. Kết nối bạn bè, chia sẻ thông tin, cập nhật mọi thứ trong cuộc sống và quan trọng hơn, mạng xã hội đang đóng vai trò chia sẻ thông tin mang tính chất xã hội, đem lại những bài học cảnh giác, giúp người dân phòng tránh và cung cấp thông tin hữu ích cho các cơ quan chức năng chứ không chỉ bó hẹp trong phạm vi trên mạng.
