Hà Nội có bao nhiêu nơi, bao nhiêu hàng bán bánh trôi, bánh chay? Thật khó để làm một con số thống kê chính xác. Chỉ biết từ lâu, những món bánh này đã trở thành món ăn đường phố bán khá phổ biến trên những nẻo đường Thủ đô. Đặc biệt ở phố cổ hay những khu vực gần nhiều trường học, hình ảnh cô hàng rong gồng gánh trên vai những chiếc thúng đầy ắp những dĩa bánh trôi trắng ngần, hộp bánh chay mướt mát không còn xa lạ.

Thế nhưng cũng lạ một nỗi, nếu ngày thường, người ta có thể dễ dàng gật đầu mua một đĩa bánh trôi, một bát bánh chay ở bất cứ đâu mà ăn tạm, thì cứ đến Tết Hàn thực, người Thủ đô lại sẵn sàng xếp hàng dài đợi chờ ở những hàng quán, địa điểm nhất định để mua. Tấp nập nhất trong dịp này phải kể đến bánh trôi, bánh chay ở quán chè Mười Sáu trên phố Ngô Thì Nhậm.

Tuổi đời của chè Mười Sáu tính đến nay đã 30 năm có lẻ. Quán bánh nhiều loại chè truyền thống như đỗ đen, đỗ xanh, sen dừa, chè kho, cốm xào. Ấy thế nhưng, món khiến người ta nhớ nhung nhiều nhất ở đây lại là bánh trôi, bánh chay.

Thực ra đúng Tết Hàn thực phải là ngày 3/3 nhưng ngay từ ngày mùng 1, với tâm lý cúng sớm, mua cúng đầu tháng, từ hơn 7 giờ sáng mùng 1, người dân đã đứng xếp hàng dài trên vỉa hè phố Ngô Thì Nhậm để đợi mua bánh. Để chuẩn bị cho lượng khách tăng đột biến, mua số lượng cũng nhiều đột biến trong ngày Hàn thực, quán đã huy động tối đa nhân lực, chỉ riêng khâu nặn bánh cũng có đến 3 người.

Dù những người thợ đôi tay thoăn thoắt nặn cùng lúc 2 viên bánh, các khâu véo bột, nhồi đường cũng được làm vô cùng nhuần nhuyễn, tiết kiệm thời gian. Rồi khâu luộc, vớt, rắc vừng, thu tiền lại có những người khác đảm nhận, công việc được chia từng công đoạn, rất chuyên nghiệp.

Dù vậy vào quãng cao điểm từ 9 đến 11 giờ trưa hay 4 giờ chiều trong những ngày từ mùng 1 đến mùng 3, khách vẫn phải đợi đến 30 phút mới có đến lượt mua bánh. Dù vậy, những người xếp hàng chờ đợi đều kiên nhẫn và vui vẻ, đợi đến lượt.

Vẫn là bột, là đường, nhưng có lẽ nhờ cách chọn nguyên liệu cũng như nhờ kỹ thuật làm bánh gia truyền lâu năm mà ăn bánh trôi, bánh chay ở đây, người ta sẽ cảm nhận được cái khác hẳn. Ăn miếng bánh trôi ở đây bạn sẽ cảm nhận được cái mềm dẻo của bột quyện cùng vị ngọt của đường phên, thoang thoảng chút cay ấm của gừng và bùi béo của vừng. Còn bánh chay là sự kết hợp hài hòa của lớp bột dẻo, cái bùi thơm của đậu xanh và cái sóng sánh của bột sắn. 

Hà Nội 36 phố phường, hàng trăm nơi bán bánh trôi, chay, ngay gần chè Mười Sáu là khu chợ Hôm sầm uất món gì cũng có, mua nhanh, bán gọn. Bất chấp điều đó, nhưng nhiều người cứ Tết Hàn thực là phải ra đúng quán này mua mới được. Mỗi người mỗi lý do, như chị Vân (Minh Khai) cho hay: "Ngày nhỏ mình ăn ở đây quen rồi, nên đến ngày này, mua bánh trôi, bánh chay cho gia đình ăn thì vẫn muốn mua hàng quen, hàng ngon cho đúng ý". 

Có một sự thật là dù cuộc sống ngày càng đủ đầy, dư thừa. Nhưng những món ăn đặc trưng cho từng dịp, ở những hàng lâu năm vẫn mang đến những cảm xúc, hương vị riêng, khiến người ta thích thú. Bởi khi đó, miếng ăn không chỉ là miếng ăn mà còn là một câu chuyện mang đầy kỷ niệm.