Mới đây, Chính phủ vừa có báo cáo gửi Quốc hội về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XV. Trong đó có phần giải trình của Bộ LĐ-TB&XH liên quan đến chất vấn của đại biểu Quốc hội đối với tình trạng mua bán sổ BHXH và giải pháp giảm tỉ lệ nhận BHXH một lần.
Cụ thể, dự luật BHXH sẽ đề xuất giảm thời gian tham gia BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm. Đồng thời bổ sung các quyền lợi, nhất là các quyền lợi ngắn hạn để gia tăng sự hấp dẫn, tạo động lực cho NLĐ tham gia BHXH.
Ngoài ra, để ngăn chặn và xử lý hành vi thu mua sổ BHXH, trong hồ sơ đề nghị xây dựng Luật BHXH (sửa đổi), Bộ LĐ-TB&XH còn đề xuất bổ sung hành vi bị nghiêm cấm đối với hành vi mua bán sổ BHXH dưới mọi hình thức.
Theo Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH), lần sửa Luật BHXH này có nhiều điểm đáng chú ý, đặc biệt là quy định giảm thời gian tham gia BHXH hưởng lương hưu.
Số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu xuống tối thiểu còn 15 năm thay vì ít nhất phải đóng BHXH 20 năm trở lên
Luật BHXH hiện hành quy định điều kiện thời gian tối thiểu tham gia BHXH để có cơ hội được hưởng chế độ hưu trí đủ 20 năm. Điều này dẫn đến nhiều người không tích lũy đủ số năm đóng BHXH để được hưởng lương hưu. Trong khi đó, hiện nay nhiều nước quy định thời gian tham gia BHXH 10 năm là đã đủ điều kiện hưởng lương hưu, mặc dù mức lương hưu có thể thấp nhưng vẫn tốt hơn là chuyển sang hưởng trợ cấp tuổi già hay lương hưu xã hội do ngân sách nhà nước đảm bảo...
Vì vậy, Bộ LĐ-TB&XH đang tính toán đề xuất sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm, với mức hưởng được tính toán phù hợp.
Về đề xuất trên, Bộ Tư pháp (cơ quan thẩm tra dự luật trước khi trình Chính phủ) cho rằng giải pháp này sẽ góp phần thúc đẩy gia tăng số lượng người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, phù hợp với tinh thần, mục tiêu mà Nghị quyết 28 của Ban chấp hành Trung ương Đảng về các chính sách BHXH.
Bởi nếu giảm thời gian tham gia tối thiểu xuống còn 15 năm, rồi 10 năm sẽ là quy định có lợi cho người dân. Ngoài ra, khi quy định này được thực hiện sẽ khuyến khích người dân ở lại hệ thống BHXH, chờ đủ thời gian để hưởng lương hưu thay vì hưởng trợ cấp BHXH một lần như hiện nay.
Mặt khác, thay đổi dự kiến này còn tạo điều kiện cho những NLĐ tự do trung niên 40-50 tuổi vẫn có thể tham gia BHXH tự nguyện và nhận lương hưu khi đủ tuổi và đủ thời gian tham gia BHXH.
