Lẩn khuất trong những phòng thí nghiệm bí ẩn trên thế giới, những thế hệ robot mới đã ra đời. Chúng đang thông minh hơn, sở hữu vẻ ngoài linh hoạt hơn. Nhưng không chỉ vậy, giờ đây robot còn có thể... làm "chuyện ấy" và sinh sản được nữa.

Chuyện nghe có vẻ không tưởng, nhưng nó lại có thật. Những robot chúng ta nhắc đến ở đây có khả năng tự sinh ra một phiên bản khác của chính mình, trong đó phiên bản sau sẽ ngày càng tiến bộ hơn.

Trên thực tế, việc robot có thể tự tiến hóa là lĩnh vực được giới khoa học tìm hiểu đã rất lâu, từ thời nhà toán học John von Neumann vào năm 1949. Và giờ, giới kỹ sư Anh Quốc đang dần biến nó thành thật.

Cụ thể, các nhà khoa học từ ĐH York, ĐH Edinburgh Napier, ĐH West of England (Anh) và ĐH Amsterdam đã dành 4 năm với mức đầu tư hơn 2 triệu bảng Anh từ chính phủ để tạo ra một thế hệ robot có khả năng vận hành tự động và xây dựng cộng đồng của riêng mình. Trong tương lai, chúng sẽ được gửi lên vũ trụ để tìm hiểu những tinh cầu xa xôi, thậm chí tự xây dựng những căn cứ tiền đề cho nhân loại sinh sống.

Robot sinh sản? Như thế nào?

"Chuyện ấy" của con người thực chất là cách để chúng ta kết hợp 2 bộ gene lại với nhau. Vậy thì, ý tưởng ở đây là 2 robot thích hợp sẽ tự kết hợp "bộ gene" - hay chính xác hơn là mã nguồn của chúng, để tạo ra một robot mới từ công nghệ in 3D. Trong đó, robot mới sẽ sở hữu những đặc tính tốt nhất của cha mẹ nó.

"Về cơ bản, hệ thống sẽ trộn 'ADN' của 2 robot để tạo ra một robot con, sau đó in nó ra. Quá trình này vận hành hoàn toàn tự động, không cần con người can thiệp" - trích lời Giáo sư Emma Hart, trưởng khoa máy tính tại ĐH Edinburgh Napier.

Ý tưởng được đưa vào dự án ARE (Robot tiến hóa tự động), và họ đã tạo ra một hệ thống có khả năng làm được điều đó, với tên gọi RoboFab.

"Toàn bộ quá trình 'sinh sản' được thực hiện trong một hộp kín, giống như nhà máy. Bạn có thể gửi nhà máy này vào không gian, và thay vì phải tự thiết kế robot rồi mong nó hoạt động tốt, chính nhà máy này sẽ thiết kế và thử nghiệm những robot phù hợp nhất. Các trường hợp không khả dụng có thể được tái chế, tạo ra những robot tốt hơn phiên bản cũ".

ĐH Cambridge cũng có chung ý tưởng khi tạo ra một "robot mẹ" có khả năng tự "sinh con", thử xem đứa con nào là tốt nhất, tự thay đổi thiết kế... Các robot này sẽ hỗ trợ rất tốt cho chiến dịch khai phá sao Hỏa, hoặc đào khoáng vật trên Mặt trăng và xây dựng căn cứ cho con người. 

Ứng dụng đầu tiên của hệ thống robot này là để dọn dẹp rác hạt nhân ở Anh. Các chuyên gia tin rằng, những robot tự sinh sản này sẽ phù hợp với nhiệm vụ tìm kiếm và giải cứu, hoặc khai phá những địa điểm xa xôi dưới biển sâu.

Lo ngại về một thời kỳ robot hỗn loạn

Có những khó khăn nhất định trong dự án này. Hiện tại, 6 robot có thể được in ra mỗi ngày, và chỉ ở mức cơ bản với các cảm biến gắn vào một bộ khung - gọi là khung xương. Các cánh tay robot đôi lúc vẫn gặp khó khăn để kết nối cảm biến với pin, khiến dây bị rối và buộc con người phải can thiệp. Tuy nhiên, các tiến bộ trong công nghệ in 3D và hệ thống tự động có thể sớm giải quyết câu chuyện này.

Dẫu vậy theo George Zarkadakis - chuyên gia về trí tuệ nhân tạo (AI), ông tỏ ra lo ngại về việc robot sẽ trở nên... xấu xa hơn, khi chúng quá thông minh.

"Liệu chúng ta sẽ kiểm soát chúng được đến mức nào? Đó là câu hỏi cần được trả lời. Lấy ví dụ, chúng ta gửi robot đến vành đai tiểu hành tinh để nghiên cứu. Nếu như trong quá trình tiến hóa, chúng tìm ra cách để... ném thiên thạch vào quỹ đạo của Trái đất? Liệu chúng ta có thể chặn điều đó không?".

Nói cách khác, thế giới sẽ cần phải lựa chọn giữa lợi ích và tác hại của việc tạo ra hệ thống robot có thể tự sinh sản và tiến hóa. Nếu như tương lai của con người nằm ở việc di tản ra ngoài không gian, có lẽ dựa vào robot sẽ là điều tất yếu.