Cơ quan tiến hành tố tụng các cấp vừa tiến hành rút kinh nghiệm việc cho hưởng án treo và áp dụng pháp luật trong vụ án Nguyễn Phan Nam (SN 2001) phạm tội "Hiếp dâm".
Hồ sơ thể hiện tháng 9-2018, Nam cùng một số người bạn rủ chị L.T.C.A. (SN 2001) đến nhà ăn uống. Lợi dụng lúc chị A. say rượu, Nam giở trò đồi bại. Hôm sau, nạn nhân đến cơ quan công an trình báo sự việc. Ngay lập tức, cơ quan điều tra ra quyết định tạm giữ đối với Nguyễn Phan Nam.
Hầu tòa sơ thẩm, Nam lãnh 40 tháng tù về tội "Hiếp dâm". Sau đó, Nam kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và xin giảm án treo. Cơ quan xét xử phúc thẩm quyết định sửa bản án sơ thẩm theo hướng chấp nhận kháng cáo. HĐXX phúc thẩm tuyên bố giảm hình phạt còn 36 tháng tù, nhưng cho hưởng án treo.
Đến năm 2020, bản án phúc thẩm trên bị VKS kháng nghị theo hướng hủy toàn bộ bản án, giữ nguyên mức án tòa sơ thẩm tuyên trước đó.
Quyết định giám đốc thẩm đồng tình với quan điểm cơ quan công tố nêu trong kháng nghị. Theo HĐXX giám đốc thẩm, bản án phúc thẩm có những sai lầm nghiêm trọng trong phần áp dụng pháp luật. Thời điểm vụ việc xảy ra, bị hại chưa đủ 18 tuổi. Vì vậy, bị cáo phải chịu tình tiết định khung "Phạm tội đối với người vừa đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi" theo Khoản 4, Điều 141, Bộ Luật Hình sự 2015 (quy định về tội "Hiếp dâm", khung hình phạt từ 5-10 năm tù).
Thay vì áp dụng khoản 4 thì HĐXX phúc thẩm lại áp dụng điểm i, khoản 1, điều 141. Thực tế, Bộ Luật Hình sự 2015… không hề có điểm i, khoản 1, điều 141. Không chỉ vậy, bản án phúc thẩm còn kết luận bị cáo có thêm tình tiết giảm nhẹ liên quan đến việc bồi thường thiệt hại.
Tuy nhiên, bị hại trong vụ án không hề yêu cầu bồi thường. Việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ như vậy là thiếu căn cứ pháp luật.
HĐXX giám đốc thẩm nhận thấy bị cáo Nam phạm tội "Hiếp dâm" có khung hình phạt từ 5-10 năm tù. Như vậy, tòa phúc thẩm xử phạt bị cáo dưới mức thấp nhất trong khung hình phạt. Quyết định giám đốc thẩm kết lận bản án phúc thẩm giảm án và cho hưởng án treo đối với Nguyễn Phan Nam là chưa đúng tính chất, mức độ, hành vi phạm tội.
Do đó, HĐXX giám đốc thẩm quyết định giữ nguyên bản án sơ thẩm, phạt bị cáo Nguyễn Phan Nam 40 tháng tù về tội "Hiếp dâm".
