85 quốc gia đã ghi nhận biến thể Delta

GS.TS Phan Trọng Lân cho biết, hiện tại, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chia các biến thể của SARS-CoV-2 làm 2 nhóm là biến thể đáng quan tâm và biến thể đáng quan ngại, trong đó chủ yếu là biến thể quan ngại.

Hiện nay, các biến thể đáng quan ngại đã ghi nhận: biến thể alpha (B.1.1.7-phát hiện ở Anh) đã được ghi nhận ở 170 quốc gia; biến thể beta (B.1.351-ở Nam Phi) đã được ghi nhận ở 119 quốc gia; biến thể gama (P.1-ở Brazil) đã được ghi nhận ở 71 quốc gia và biến thể delta (B.1.617 --ở Ấn Độ) đã được ghi nhận ở 85 quốc gia.

Viện trưởng Phan Trọng Lân cho biết theo WHO, các biến thể với lợi thế thích nghi sẽ dần dần thay thế các biến thể cũ theo thời gian.

Còn biến thể đáng quan ngại là những biến thể được khẳng định có liên quan đến gia tăng đáng kể khả năng lây lan; làm thay đổi đáng kể tình hình dịch tễ COVID-19 một cách tiêu cực; tăng độc lực virus/làm nặng lên biểu hiện lâm sàng; giảm hiệu quả các biện pháp y tế công cộng; hay giảm hiệu quả của các vắc xin, xét nghiệm chẩn đoán và liệu pháp điều trị hiện hành…

“Theo đó, biến thể delta được xem xét là có khả năng lây lan nhanh, có khả năng giảm hiệu quả bảo vệ của vắc xin” - GS.TS Phan Trọng Lân nhấn mạnh.

Biến thể Delta có thể lây nhiễm nhiều hơn biến thể Alpha từ 40-60%

Thông tin thêm, Viện trưởng Phan Trọng Lân cho hay: Mức độ lây lan của các biến thể có sự khác nhau. Qua nghiên cứu cho thấy rằng biến thể alpha có khả năng lây nhiễm cao hơn đến 70% so với các biến thể cũ, nghĩa là một người đã mắc bệnh chủng cũ trung bình sẽ lây cho 2 đến 4 người khác, với chủng biến thể alpha có thể lây cho đến 7 người khác.

Biến thể Delta (B.1.167.2) dễ lây nhiễm hơn biến thể Alpha (B.1.1.7), và ước tính có thể lây nhiễm nhiều hơn từ 40-60%

Tỷ lệ lây nhiễm thứ phát (F1 dương tính) của các ca nhiễm biến thể Delta cao hơn so ca nhiễm biến thể Alpha;

Một nghiên cứu cho thấy biến thể Delta có liên quan đến giá trị Ct (chu kỳ ngưỡng) trong xét nghiệm, thấp hơn đáng kể, tức là lượng RNA vi rút cao và thời gian duy trì giá trị Ct (≤30) thấp lâu hơn (thời gian trung bình là 18 ngày), nghĩa là ca mắc biến thể này có thể lây nhiễm mạnh hơn và lâu hơn.

"Hiện chưa chắc chắn biến thể Delta gây bệnh cảnh nặng hơn” - GS.TS Phan Trọng Lân thông tin và cho biết. Tuy nhiên khi số mắc tăng cao, cũng như quá tải hệ thống y tế thì có thể dẫn đến tỷ lệ tử vong cao hơn.

Khu vực phía Nam đã ghi nhận 1 số trường hợp có triệu chứng hoặc dương tính chỉ sau hơn 1 ngày tiếp xúc phơi nhiễm

Trước câu hỏi biến thể này có phải nguyên nhân dẫn đến tình trạng lây lan nhanh các ca bệnh tại TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Nam? GS.TS Phan Trọng Lân cho hay, để đánh giá tình trạng lây lan của bệnh dịch dựa trên 3 yếu tố: virus gây bệnh, yếu tố nguy cơ và các biện pháp phòng chống.

Về virus, như đã nói ở trên, chủng Delta có khả năng lây lan nhanh hơn so với chủng vi rút ban đầu. Tại khu vực phía Nam đã ghi nhận 1 số trường hợp có triệu chứng hoặc dương tính chỉ sau hơn 1 ngày tiếp xúc phơi nhiễm.

Ví như: BN7488 tiếp xúc với BN7445 lúc trưa ngày 25/5, nhưng chỉ 32 tiếng sau- đến tối ngày 26/5, bệnh nhân đã có triệu chứng hô hấp (Chuỗi trong gia đình ở Long An).

Hay trường hợp BN7539 (Đồng Tháp) tiếp xúc với BN7083 (tại Tiền Giang) lúc 18g ngày 29/5, nhưng chỉ sau 38 tiếng - đến 8g sáng ngày 31/5, kết quả xét nghiệm của bệnh nhân này đã dương tính.

Ngoài ra chúng ta cũng cần nhìn nhận, vấn đề không chỉ do các biến thể siêu lây nhiễm mà chủ yếu còn do các hành vi có nguy cơ lây nhiễm cao, như ở các “bữa tiệc, sự kiện siêu lây nhiễm”.

Các chuỗi lây truyền tại khu vực phía Nam hiện nay ghi nhận chủ yếu tại các hộ gia đình, nơi ăn uống chung, văn phòng cao ốc. Gần đây có thêm lây lan trong hàng xóm, nhà máy, xí nghiệp, các khu vực chợ đông người.

“Đây đều là nơi diễn ra các hành vi nguy cơ cao, như: giao lưu đi lại nhiều, tụ tập đông người; ở lại lâu trong các môi trường, không gian kín, kém thông khí, nói to, nói trong khoảng thời gian dài...là hành vi làm gia tăng đáng kể nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2”- GS.TS Phan Trọng Lân nhấn mạnh.

Do đó, chuyên gia khuyến cáo người dân cần ý thức được tầm quan trọng của việc hạn chế các hành vi nguy cơ này. Để kiểm soát tình hình và hạn chế lây lan, người dân TP Hồ Chí Minh và các địa phương có nguy cơ đang thực biện pháp phòng chống dịch như: Thực hiện nghiêm quy tắc 5K: Đeo Khẩu trang – Khử khuẩn – Giữ Khoảng cách an toàn – Không tập trung – Khai báo y tế thì cho dù là biến thể nào của SARS-CoV-2 cũng khó có khả năng lây lan.

“Với các biện pháp tổng thể như trên kết hợp kiểm tra giám sát chặt chẽ việc triển khai thì có thể sẽ kiểm soát các chuỗi lây truyền trong cộng đồng”- GS.TS Phan Trọng Lân cho hay.