Khói nghi ngút, lửa bốc ngùn ngụt giữa đêm đen – một đoạn clip ngắn ghi lại cảnh đốt vàng mã đang gây “bão” trên mạng xã hội. Hình ảnh rực lửa giữa núi rừng khiến nhiều người giật mình tưởng đây là một vụ cháy rừng nghiêm trọng, dấy lên lo ngại về ý thức bảo vệ môi trường trong mùa lễ tiết. Tuy nhiên, sự thật phía sau đoạn video lại khiến không ít người ngỡ ngàng.
Theo lịch âm, Tiết Thanh minh năm nay rơi vào thứ Sáu, ngày 4/4. Đây là dịp để nhiều gia đình tảo mộ – thăm viếng, dọn dẹp phần mộ tổ tiên và dâng hương, lễ vật. Sau nghi lễ, người ta thường đốt vàng mã để tưởng nhớ người đã khuất. Đoạn clip đốt vàng mã lan truyền trên mạng trong những ngày này thu hút sự quan tâm của dân mạng được cho là quay tại Quý Châu, Trung Quốc, ghi lại cảnh đốt vàng mã trong ngày Tết Thanh minh của người dân nơi đây.
Video hóa vàng gây bão MXH, nhìn thoáng qua giống cảnh cháy rừng tại Trung Quốc.
Tuy nhiên sự thật lại không phải như vậy. Hóa vàng thì đúng rồi, nhưng thời điểm đoạn clip này ghi nhận không phải Tết Thanh minh mà là một dịp lễ khác, đó là Tết Trung nguyên (còn gọi là Tết ma hay Tết cô hồn) tại An Thuận, Quý Châu.
Nhiều quốc gia có văn hóa "lễ hội ma" như Halloween ở phương Tây, lễ hội ma ở Mexico, Thái Lan và lễ Trung nguyên ở Trung Quốc. Thậm chí, Trung Quốc còn có tới ba "lễ hội ma": ngoài Trung nguyên, còn có Thanh minh và Hàn y, gọi chung là “Tam đại quỷ tiết” của Trung Hoa. Trong đó, Trung nguyên mới thực sự là lễ hội ma đúng nghĩa nhất.
Đây là cảnh hóa vàng Tết Thanh minh của dòng họ Trần ở An Thuận, Quý Châu, Trung Quốc năm 2025.
Tháng 7 Âm lịch được gọi là tháng cô hồn, hay Trung nguyên tiết, hoặc Vu Lan Bồn tiết, là một trong những tháng quan trọng trong văn hóa dân gian Trung Quốc. Lễ Trung nguyên diễn ra vào ngày Rằm tháng 7 Âm lịch, nên còn được gọi là "thất nguyệt bán", ở một số nơi có thể tổ chức vào ngày 13 hoặc 14.
Theo dân gian, ngày mồng 1 tháng 7 âm, cánh cổng âm phủ (quỷ môn quan) sẽ được mở ra, các linh hồn sẽ quay trở về nhân gian tìm đồ ăn. Vì vậy, từ đầu tháng 7, người dân bắt đầu lễ cúng tổ tiên và cô hồn. Sau một tháng được cúng tế đầy đủ, đến ngày 30, Diêm Vương ra lệnh đóng quỷ môn, đưa các linh hồn trở về âm giới.
Trong tiểu thuyết Thủy Hử, Trung nguyên tiết được mô tả rất sống động. Nhân vật Chu Đồng từng đưa tiểu công tử đến chùa xem hội Vu Lan, đèn hoa rực rỡ, hương khói ngập trời, tiếng chuông chùa ngân vang, thức ăn chay cúng Phật bày la liệt. Dù sau đó xảy ra bi kịch, nhưng hình ảnh náo nhiệt ấy cho thấy tầm quan trọng của lễ Trung nguyên.
Ngày nay, nhiều tập tục vẫn còn tồn tại: Lập bàn thờ cúng tại nhà hoặc chùa, bày biện hoa quả, bánh trái, mời đoàn hát đến biểu diễn. Ban đêm, người dân đốt giấy tiền vàng mã và các hình nhân giấy để tưởng nhớ người đã khuất.