Huyền thoại xấu truyền đời

Từ trước tới nay, Phan Kim Liên được biết đến là một người đàn bà lẳng lơ với bao tiếng xấu về đỉnh cao dâm loạn và độc ác, người đàn bà ruồng rẫy chồng và bất chấp luân thường đạo lý để yêu em chồng. Theo Wikipedia: "Phan Kim Liên nguyên là hầu gái trong nhà một đại gia, nhìn hiền lành, dịu dàng và vô cùng xinh đẹp. Do không chịu làm thiếp cho tài chủ già nên bị bức phải lấy Võ Đại Lang, anh Võ Tòng, một người bán bánh bao vừa lùn vừa xấu xí. Phan Kim Liên vốn tính lẳng lơ nên rất thất vọng.

Về sau, Võ Tòng gặp lại Võ Đại Lang, Phan Kim Liên thấy Võ Tòng là anh hùng cái thế thì ra sức quyến rũ nhưng Võ Tòng không chút động lòng. Nhân lúc Võ Tòng đi Đông Kinh, do người láng giềng là Vương Bà dắt mối, Phan Kim Liên quen với Tây Môn Khánh, một tên tài chủ, đã không kìm nổi ham muốn. Khi hai người gặp nhau ở nhà Vương Bà thì bị Võ Đại Lang phát hiện. Võ Đại Lang bị Tây Môn Khánh đánh đến ngất đi. Vì muốn gian díu lâu dài với Tây Môn Khánh nên Phan Kim Liên đã nhẫn tâm và quỷ quyệt với sự giúp đỡ của Vương Bà bỏ thạch tín vào bát canh của Võ Đại Lang để giết chàng. Còn Phan Kim Liên đã bộc lộ bản lĩnh lại giỏi mưu chước quyền biến nên trở thành bà vợ thứ năm của Tây Môn Khánh, được yêu chiều rất mực.

Võ Tòng trở về, biết chuyện lập tức mời hàng xóm đến nhà. Chàng lôi Vương Bà đến trước bàn thờ anh rồi gọi Phan Kim Liên ra. Phan Kim Liên xin tha tội nhưng Võ Tòng đã chém chết ả ngay tại chỗ rồi đi giết Tây Môn Khánh".

Từ một câu chuyện tình yêu đẹp trở thành cuộc hôn nhân "thảm hại"

Mặc dù câu chuyện về dâm phụ Phan Kim Liên được tái bản rất nhiều lần trong các bộ phim dài tập nhưng người ta vẫn bị cuốn hút bởi nội dung câu chuyện, bởi vòng tình ái phức tạp của Phan Kim Liên. Thế nhưng, sử sách đã chứng minh, hình tượng người đàn bà ấy chỉ là tiểu thuyết thêu dệt.

Nhân vật Phan Kim Liên trên màn ảnh

Câu chuyện ngoại tình của Phan Kim Liên cũng được người ta nhắc lại trong tiểu thuyết nổi tiếng Thủy hử của nhà văn Thi Nại Am  với hình ảnh một phụ nữ lẳng lơ ngoại tình giết chồng. Rất nhiều câu chuyện về việc ngoại tình của Phan Kim Liên được ghi chép lại nhưng hầu hết đó đều là những câu chuyện trong tác phẩm văn học. Chính vì thế, giả sử hình tượng "dâm phụ" của Phan Kim Liên chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng thì cũng không có gì là khó hiểu.

Mặc dù trong suy nghĩ của rất nhiều người, Phan Kim Liên là biểu tượng cho hình ảnh một người phụ nữ lẳng lơ giết chồng theo trai nhưng vẫn có nhiều tài liệu lịch sử đi ngược lại với quan niệm này. Nhiều nhà làm sử đã quyết tâm "minh oan" cho mỹ nhân vốn mang nhiều "tội đồ" này. 

Theo một số tài liệu công bố thì Phan Kim Liên đã phải chịu oan khuất hàng trăm năm nay. Bởi trái ngược lại với hình ảnh Phan Kim Liên trong văn học và dân gian truyền tụng, Phan Kim Liên của lịch sử lại là một người vợ hiền, dâu thảo, yêu chồng thương con hết mực. Còn Võ Đại lại là một người đàn ông thành đạt, mạnh khỏe chứ không phải là một ông chồng yếu đuối nhu nhược. Hơn nữa cuộc sống hôn nhân của cặp đôi này hoàn toàn hạnh phúc, viên mãn.

Dù đã được minh oan nhưng vẫn để lại vết nhơ muôn đời

Theo khảo cứu của các chuyên gia, dựa trên bia mộ khai quật được vào năm 1946 thì Võ Đại Lang tên thật là Võ Trực, là con nhà họ Võ ở huyện Thanh Hà, Sơn Đông, nay thuộc tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc. Võ Trực khi nhỏ gọi là Đại Lang, lớn lên thi đỗ tới tiến sỹ rồi được bổ làm huyện lệnh ở huyện Dương Cốc.

Còn Phan Kim Liên thì vốn tên là Phan Thục Viên và không phải là một đầy tớ mà là một thiên kim tiểu thư của Phan Tri châu, sống ở Hoàng Kim Trang cách làng của nhà họ Võ chừng 1,5 dặm. Thấy chàng trai Võ Trực tuy xuất thân nghèo khổ song lại thông minh hơn người, văn võ song toàn, đạo mạo, đức độ nên tiểu thư đem lòng cảm mến. Theo ghi chép của tấm bia mộ này thì Võ Trực và Phan Kim Liên sau khi lấy nhau sống rất hạnh phúc, có với nhau tới 4 người con. Đồng thời, Võ Đại Lang là một ông quan tốt, tạo phúc cho nhân dân trong vùng, vì vậy, nhân dân vùng này mới tưởng nhớ ông mà lập bia mộ.

Theo những gì ghi chép từ tấm bia mộ này cùng với sự suy luận của các sử gia, thì Võ Đại Lang ở ngoài đời cao tới 1.78 mét trở lên chứ không phải là người thấp lùn xấu xí như trong tiểu thuyết của Thi Nại Am. Hơn nữa, từ hiện trường khai thác bia mộ này có thể thấy, quy mô ngôi mộ của Võ Đại Lang khá lớn, loại gỗ làm quan tài lại là loại gỗ rất quý. Do vậy, càng có thể khẳng định, những điều ghi trên bia mộ về Võ Đại Lang là sự thực.

Vậy nguyên nhân vì đâu câu chuyện Võ Đại Lang và Phan Kim Liên lại trở thành một câu chuyện ngoại tình trớ trêu và bi thảm như vậy? Theo như lời kể của hậu duệ đời thứ 24 của Võ Trực là Võ Song Phúc thì có nguyên nhân có lẽ bắt đầu từ một người họ Vương, vốn là một người bạn thân của Võ Đại Lang.

Võ Song Phúc kể rằng, vào thời kỳ Võ Đại Lang còn nghèo khó thì người bạn họ Vương này giúp đỡ về tiền bạc. Đến khi Võ Đại Lang làm quan thì gia đình họ Vương phá sản, trở nên nghèo khổ. Vì vậy họ Vương mới tìm đến nhà Võ Đại Lang để xin giúp đỡ, mong Võ Đại Lang cho mình một chức quan.

Nhân vật Phan Kim Liên lẳng lơ, dâm loạn chỉ là trong tiểu thuyết

Tuy nhiên, họ Vương ở nhà Võ Đại Lang suốt nửa năm trời mà vẫn không thấy Võ Đại Lang chịu đề bạt, tiến cử mình. Tức giận, họ Vương lẳng lặng bỏ đi nhưng cũng từ đó đem lòng hận Võ Đại Lang. Vì vậy, trên đường về quê, họ Vương bịa đặt những câu chuyện xấu xa về Võ Đại Lang và Phan Kim Liên nói với những người quen của mình. Tiếng dữ đồn xa, những câu chuyện do họ Vương bịa đặt ngày một lan truyền.

Thế rồi tam sao thất bản, câu chuyện vốn đã xa sự thật ngày càng xa hơn. Mãi tới khi về tới nhà, họ Vương mới biết rằng, Võ Đại Lang vì thanh liêm chính trực không cậy quyền thế tiến cử mình làm quan, nhưng đã cho người xây dựng nhà cửa, chu cấp tiền bạc để Vương có thể sống sung túc cả đời. Họ Vương biết vậy, ân hận vô cùng, rồi sau đó giống như một kẻ điên lang thang khắp các hang cùng ngõ hẻm, dán các tờ giấy thanh minh những gì mình đã kể. Tuy nhiên, lời đã nói ra làm sao thu lại được.

Câu chuyện của Võ Song Phúc được nhiều sử gia tin là có thực. Bởi lẽ, theo truyền thống sáng tác tiểu thuyết thời Minh – Thanh, hầu hết các tác phẩm đều được các tác giả xây dựng dựa trên những câu chuyện lưu truyền trong dân gian, cộng thêm sự gia công của chính bản thân mình.

Câu chuyện ngoại tình của Phan Kim Liên được tác giả Thi Nại Am xây dựng trong "Thủy Hử truyện" đương nhiên cũng không ngoại lệ. Tuy nhiên, cũng vì tạo nên sự thành công cho tác phẩm của mình, Thi Nại Am đã vô tình tạo nên tiếng xấu ngàn đời cho một người phụ nữ.

Lối viết ám chỉ lại dùng chính xác tên người, tên địa điểm có thật rất không nhân văn và không trung thực của nhà văn đã khiến nhân vật liên quan bị oan suốt bao năm tháng.

Chuyện oan uổng của gia tộc Võ và Phan ở Thanh Hà, Hình Đài cũng khiến cho con cháu của Thi Nại Am trăn trở. Đang từ một người phụ nữ chính chuyên, xuất thân tiểu thư đài các, đang từ một câu chuyện tình yêu đẹp, cuộc hôn nhân êm ấm bỗng chốc biến thành chuyện xấu cho hậu thế khinh miệt.

Ngày 18 tháng 12 năm 2009, họa sĩ Thi Thắng Thần, hội viên Hội Mỹ thuật Trung Quốc, Phó hội trưởng Hội Nghiên cứu tranh liên hoàn tỉnh Hà Bắc, là hậu duệ dòng đích của Thi Nại Am đã đến đền thờ Võ Đại Lang ở Thanh Hà, Hình Đài. Ông thay mặt cho hậu duệ của họ Thi bày tỏ sự xin lỗi và mong con cháu họ Võ, họ Phan tha thứ. Cùng với việc xin lỗi nói trên, họa sĩ hậu duệ họ Thi đã xin đúc lại tượng Võ Đại Lang và Phan Kim Liên, vẽ 16 bức tranh liên hoàn và đề thơ xin lỗi treo trong từ đường.

Tại bức họa Phan Kim Liên, Thi Thắng Thần viết: "Kẻ hậu sinh từng kính họa 16 bức tranh chính truyền hai vị Võ và Phan treo nơi vách từ đường họ Võ để phá cái oan khuất bao đời cho thiên hạ rõ. Nhưng nơi chín suối hai vị Võ, Phan hẳn không tha thứ cho tội làm hoen ố thanh danh trong "Thủy Hử truyện" của tiên nhân... Nay kính xin chỉnh lại dung nhan, hoàn lại dáng hình vốn có. Nguyện hai vị Võ, Phan linh thiêng chứng giám. Họ Thi đốt hương kính bái".

Tổng hợp