Tuy nhiên bệnh không có khả năng lây lan thành dịch.
Sợ đi bơi
Trước thông tin ca bệnh đầu tiên ở Việt Nam tử vong do một loại ký sinh trùng nguy hiểm là “amip ăn não người”, trong khi loại ký sinh trùng này tồn tại khá nhiều trong nước, nhiều người dân thực sự hoang mang, lo ngại không dám đi bơi, ngại tiếp xúc với nước sông hồ vì lo dịch bệnh.
Trước thông tin ca bệnh đầu tiên ở Việt Nam tử vong do một loại ký sinh trùng nguy hiểm là “amip ăn não người”, trong khi loại ký sinh trùng này tồn tại khá nhiều trong nước, nhiều người dân thực sự hoang mang, lo ngại không dám đi bơi, ngại tiếp xúc với nước sông hồ vì lo dịch bệnh.
Chị Nguyễn Thị Tâm (170 Đê La Thành) cho biết, hai con của chị đang học bơi tại bể bơi nước nóng ngay gần gò Đống Đa.
“Vừa học được một buổi thì có thông tin ca bệnh tử vong, mình hoảng quá xin cho con nghỉ luôn dù tiền đã nộp đủ cho thầy. Nhiều phụ huynh cùng lớp con mình ở trường tiểu học Kim Liên cũng bày tỏ việc từ chối cho con đi bơi những ngày cuối tuần dù trẻ có năn nỉ “gãy lưỡi””, chị Tâm nói.
Cùng tâm tâm trạng như chị Tâm, trên nhiều diễn đàn mọi người chia sẻ với nhau về “amip ăn não người” và bày tỏ sự lo lắng, sợ đến hồ bơi, sợ tiếp xúc nước sông hồ…
“Vừa học được một buổi thì có thông tin ca bệnh tử vong, mình hoảng quá xin cho con nghỉ luôn dù tiền đã nộp đủ cho thầy. Nhiều phụ huynh cùng lớp con mình ở trường tiểu học Kim Liên cũng bày tỏ việc từ chối cho con đi bơi những ngày cuối tuần dù trẻ có năn nỉ “gãy lưỡi””, chị Tâm nói.
Cùng tâm tâm trạng như chị Tâm, trên nhiều diễn đàn mọi người chia sẻ với nhau về “amip ăn não người” và bày tỏ sự lo lắng, sợ đến hồ bơi, sợ tiếp xúc nước sông hồ…
Theo PGS.TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ TƯ, amip “ăn não” người có tên khoa học là Naegleria fowleri. Đây là là sinh vật đơn bào sống tự do trong nước, ưa thích môi trường nước nóng, thường phổ biến ở trong tự nhiên như nước sông, hồ và suối nước nóng và trong đất.
Nó sống được nhờ ăn các vi sinh vật như vi khuẩn trong các lắng cặn ở sông hồ có nước ấm/nóng. Loại ký sinh trùng này không được tìm thấy trong nước biển và rất hiếm khi phát hiện được trong các bể bơi hay ở vòi nước nóng.
PGS.TS Nguyễn Trần Hiển. Ảnh: H.Hải
Bệnh thường xảy ra vào các tháng mùa nóng, từ tháng 6 đến tháng 9. Nguy cơ mắc bệnh có thể xảy ra mặc dù rất thấp ở khu vực có điều kiện thuận lợi cho sự tồn tại của sinh vật này.
Theo PGS Hiển, cách phòng bệnh chắc chắn nhất là hạn chế hay không có các hoạt động liên quan đến nước ấm/nóng trong tự nhiên như lặn trong nước hay hít nước vào mũi vì nước không được tiệt trùng đúng cách. Khó có thể loại trừ ký sinh trùng này ra khỏi môi trường nước tự nhiên.
Về mặt lý thuyết, cần tiến hành các biện pháp dự phòng như sau: Bịt mũi hay dùng kẹp mũi khi bơi lội hay lặn xuống nước hay không lặn xuống các suối nước nóng hay sông hồ có nước ấm, hay nhiệt độ nước cao mà chưa được xử lý tiệt trùng đúng cách.
Hạn chế đào bới hay khuấy lắng cặn ở các khu vực có nước nóng. Tiệt trùng theo đúng phương pháp nước ở bể bơi là có khả năng tiêu diệt ký sinh trùng này. Vì thế, người dân không nên quá hoang mang khi đến những hồ bơi đủ chuẩn.
Không lây từ người sang người
PGS.TS Nguyễn Trần Hiển cho biết, bệnh viêm màng não, tiên phát do ký sinh trùng Naegleria fowleri, là một bệnh của hệ thần kinh trung ương. Đây là một bệnh rất nguy hiểm, hầu hết gây tử vong đến 99%.
Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh này về mặt lâm sàng giống viêm màng não do vi khuẩn, do đó thường bị bỏ qua và được chẩn đoán rất muộn, thậm chí sau khi chết, đặc biệt khi bệnh diễn biến nhanh.
Tuy nhiên một điều rất may mắn là bệnh rất hiếm gặp. Nguy cơ nhiễm là rất thấp. Trong vòng 50 năm từ từ năm 1962 đến 2011 ở Mỹ chỉ báo cáo 123 người mắc bệnh này.
Một điều may mắn nữa là bệnh không có khả năng lây từ người sang người, cũng không có khả năng gây thành dịch. Khi uống phải nước bị nhiễm sinh vật đơn bào này cũng không bị mắc bệnh mà chỉ có nguy cơ khi bị sặc nước có chứa sinh vật này lên đường mũi, từ đó theo thần kinh khứu giác lên não và gây viêm não.
Bệnh nhân có thể khởi đầu với việc thay đổi mùi, vị. Các triệu chứng đầu tiên của hội chứng viêm não, màng não xuất hiện khoảng từ 1-7 ngày sau nhiễm trùng, bao gồm đau đầu, sốt, buồn nôn, nôn.
Các triệu chứng muộn có thể bao gồm cổ cứng, lú lẫn, mật tập trung, mất thăng bằng, chứng ảo giác và co giật. Sau đó bệnh tiến triển nhanh và thường dẫn đến tử vong trong vòng 5 ngày (từ 1-12 ngày). Do đó khi có các triệu chứng đầu tiên, bệnh nhân nên đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, có thể làm giảm nguy cơ tử vong.
Để phòng nguy cơ nhiễm ký sinh trùng này, Bộ Y tế khuyến cáo cần hạn chế tối đa nước vào mũi bằng cách giữ cao đầu không để ngập nước, sử dụng kẹp mũi. Sau khi tắm, bơi nên vệ sinh mũi sạch sẽ, sử dụng dung dịch sát khuẩn đường mũi, họng để xịt, rửa mũi.
Khi phát hiện đau đầu, sốt, buồn nôn, nôn cần đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
