Ngoài việc Oscar quá trắng, Oscar quá nam tính, Oscar quá thị phi, thì cũng có một sự thật khác mà những nhà làm phim Oscar cần phải cân nhắc khi làm một phim "cúng cụ", đó là những năm gần đây các phim tranh giải chứng kiến sự thờ ơ tăng dần đều từ phía khán giả.

Còn nhớ, The Lord of the Rings: The Return of the King chiến thắng hạng mục Phim xuất sắc nhất năm 2004 và thống trị luôn phòng vé năm đó với 377 triệu đô doanh thu nội địa. Năm 2018, tổng doanh thu của các phim tranh tài cho Best Picture (Phim xuất sắc nhất) của Oscar còn không bằng doanh thu của riêng Star Wars: The Last Jedi .

"The Lord of the Rings: The Return of the King" nhận được tới 11 tượng vàng Oscar

Từ năm 1983 cho tới 2005, mỗi phim chiến thắng giải Phim hay nhất đều nằm trong top 25 phim có doanh thu cao nhất năm mà phim được ra mắt. Thường thì chúng sẽ nằm trong nhóm hai phim dẫn đầu, có thể kể tới như Tatanic, Forrest Gump, Rain Man hay Terms of Endearment.

Năm kia, doanh thu nội địa của quán quân Oscar 2016 Spotlight là gần 39 triệu đô. Năm 2017, Moonlight thu về 28 triệu. Năm nay, tổng doanh thu của các phim được đề cử tại Oscar lại còn rớt xuống thấp nhất trong vòng 6 năm qua.

Trong 7 năm qua có đúng phim về ông vua nói lắp "The King’s Speech" là lọt vào top 20 doanh thu của năm ra mắt, với 135 triệu đô.

Trong năm nay chỉ có Get Out và Dunkirk là vượt qua con số doanh thu 100 triệu đô. Điều này cho thấy Viện Hàn lâm đang phải vật lộn để "đãi cát tìm vàng" trong khi khán giả lại đang chuyển hướng quan tâm tới những dòng phim khác.

Oscar và khán giả đại chúng: Mỗi người một nẻo

Ngày xửa ngày xưa, khi khán giả đại chúng và Oscar còn chung đường, từng có những Tom Jones (1963) đứng thứ 4 top doanh thu của năm, Midnight Cowboy cũng tìm cho mình vị trí trong 10 phim doanh thu cao nhất năm 1969 hay Annie Hall năm 1977. Đó là còn chưa kể tới các phim ăn khách và ăn luôn các giải Oscar như Chariots of Fire năm 1981, Platoon, Driving Miss Daisy hay Schindler’s List.

"Schindler's List" (1993)

Ít nhất là từ những năm 90, Viện Hàn lâm đã xác lập ranh giới giữa "khẩu vị" của mình và số đông còn lại của thiên hạ. Chỉ có một số ít thể loại phim (bao gồm phim tiểu sử và phim tình cảm) trở thành món quen tại Oscar, để lại những ngoại lệ cho phim kỹ xảo, phim kinh dị, phim hài.

Dù Pixar đã trở thành một ông lớn của dòng phim hoạt hình, nhưng cũng mới chỉ có ba phim hoạt hình từng được đề cử cho Best Picture. Thêm vào đó, hầu hết các phim được đề cử Oscar trong thế kỷ 21 đều thất bại trong việc cố gắng bán vé cho khán giả trước mùa giải thưởng.

"Moonlight" - Chủ nhân của tượng vàng Oscar 2017

Bom tấn ngày xưa khác gì bom tấn bây giờ?

Thẳng thắn mà nói, phim nghệ thuật với mục tiêu đem đi tranh giải Oscar chưa bao giờ đặt ra ý định làm thỏa mãn các khán giả thị trường. Ba phim The Darkest Hour, Lady Bird hay The Shape of Water được gắn mác phim độc lập hướng tới một nhóm khán giả có thị hiếu cao và chọn chiếu rất giới hạn ở một số rạp trước khi mở rộng ra nếu thấy tín hiệu doanh thu khả quan.

Khi người ta tức giận về việc The Dark Knight bị ngó lơ tại Oscar, cũng trong năm đó Viện Hàn lâm quyết định sẽ mở rộng danh sách đề cử hạng mục Best Picture từ 5 lên không quá 10 phim để có thể có suất cho các tác phẩm mà khán giả đại chúng thực sự quan tâm. Thế nhưng sau gần một thập kỷ thì vẫn chưa có phim chuyển thể truyện tranh nào có được cơ hội chen chân vào đề cử cho Phim hay nhất.

Các phim tranh giải Best Picture của Oscar 2018

Ra đời từ những năm 30 khi các studio lớn một mình một cõi (giờ cũng vẫn thế), giải Oscar bị thống trị bởi những gã khổng lồ này. Nếu như 10 năm trước những bom tấn như Gladiator hay Titanic có thể ung dung rước tượng về nhà, thì nay chúng ta đang thấy sự chuyển hướng kinh doanh sang phim "ăn xổi": bao gồm các phần làm lại, phần tiếp theo, phim chuyển thể… trong khi các ý tưởng gốc trở nên ế ẩm khó bán và nhất là khi người xem chuyển hướng quan tâm sang những phim cháy nổ hoành tráng mang tính giải trí như dòng siêu anh hùng.

Oscar – Cơ hội để nghệ thuật lên tiếng

Con bài kỹ xảo và tầm vóc phim hoành tráng được các nhà làm phim đã và đang sử dụng tốt trong 10 năm qua, lại đang đe dọa các phim độc lập trên mặt trận thương mại. Ngày nay khán giả hoàn toàn có thể yên vị thưởng thức phần phim thứ 8 trong một chuỗi cảnh hàng động cháy nổ, trong khi các phim gốc phải chật vật lắm mới bán được vé nếu như không có một chiến lược quảng cáo thông minh.

Oscar đã làm được điều mà Hollywood vẫn kỳ vọng: dành lại tiếng nói cho nghệ thuật, tôn vinh thứ giá trị điện ảnh cao quý nhất và nỗ lực không biết mệt mỏi của những nhà làm phim. Để có được một suất tại đề cử Oscar, các phim bom tấn sẽ không chỉ cần chinh phục khán giả đại chúng mà còn phải xuất sắc trong cả công nghệ lẫn cách kể chuyện để có thể làm hài lòng các vị giám khảo khó tính.

Nhờ vào đột phá về công nghê, "Avatar" (2009) đã làm nên chuyện tại Oscar năm đó

Nhờ vào giải thưởng này mà các phim độc lập được khán giả biết tới rộng rãi hơn và tạo ra động lực giúp đạo diễn và những nhà sản xuất tiếp tục sáng tạo – thứ mà dương như đang ngày càng trở nên khan hiếm trên màn ảnh rộng ngày nay.

Giải thưởng Viện Hàn lâm hay Giải Oscar là giải thưởng điện ảnh thường niên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh (AMPAS). Lễ trao giải Oscar lần thứ 90 nhằm vinh danh các tác phẩm xuất sắc nhất trong năm 2017 sẽ diễn ra tại nhà hát Dolby Theatre, Hollywood, Los Angeles, California vào lúc 17h ngày 4/3/2018 giờ địa phương (8h sáng ngày 5/3/2018 giờ Việt Nam) và được phát sóng trên kênh truyền hình Mỹ ABC. MC, danh hài Jimmy Kimmel là người dẫn dắt lễ trao giải năm nay.

Nguồn: The Wall Street Journal, Variety