Giới rap Việt chia thành 2 “vùng đất” của underground và mainstream. Underground là nơi của những rapper hoạt động âm thầm, cô độc, chưa có ý định, hoặc không muốn phủ sóng tên tuổi đến với khán giả đại chúng. Mainstream rap thì ngược lại, là những rapper tham gia đường đua trên thị trường nhạc Việt và được nhiều khán giả biết tới.

Số lượng rapper ở cả underground và mainstream là không đếm xuể. Riêng ở game show Rap Việt mùa 2, danh sách rapper đăng ký đi casting lên tới vài nghìn. Nhưng chỉ vài chục người trong số đó có cơ hội vào vòng trong ở game show, từ đó tìm cơ hội để thay đổi sự nghiệp.

Nơi hàng trăm rapper đang ẩn mình trong giới rap Việt

Gần đây, giới underground của rap có 2 diễn biến đáng chú ý. Một là rapper Lower với MV Cánh chim Bình Thạnh gây chú ý trong giới rap. Nhiều rapper nổi danh trên thị trường như MC Ill, Gill, Obito dành lời khen đặc biệt cho bản rap story telling (kể chuyện), màu sắc old school của Lower. Chia sẻ với Tiền Phong , Lower tiết lộ tổng kinh phí của MV chỉ 5 triệu đồng. Anh tung sản phẩm một cách âm thầm, nhưng không ngờ đã truyền đến tai của MC Ill và Gill.

MV Cánh chim Bình Thạnh đang hút hơn 33.000 view. Đó là con số khiêm tốn so với một sản phẩm âm nhạc có sức ảnh hưởng. Nhưng với một rapper mới, tên tuổi chỉ phổ biến xung quanh giới underground rap như Lower, thành tích của Cánh chim Bình Thạnh là chiến tích.

Diễn biến thứ 2 là tranh cãi xoay quanh cuộc chiến của 2 rapper Godthic và Lê Hải. Đây là trận đấu so tài trình độ trong rap, tổ chức kín. Kết quả của cuộc đấu đó gây tranh luận ầm ĩ trên các diễn đàn rap.

Bề nổi của rap Việt đang là sự hào nhoáng của các ngôi sao Đen Vâu, Binz, Hieuthuhai, MCK... Là những lời hay, ý đẹp mà khán giả được nghe - nhìn trong game show Rap Việt và King of Rap. Còn phần chìm của rap Việt là hàng trăm, hàng nghìn rapper đang theo đuổi lý tưởng trong thế giới underground.

Dòng chảy của rap rất đa dạng. Vẫn có những tổ đội duy trì văn hóa freestyle (rap ngẫu hứng) ở các tụ điểm trà đá, cafe, vỉa hè. Một nhóm rapper như Lower kiên trì với chủ đề gai góc, đậm chất đời, “underdog” để viết các bài rap story telling. Có thêm một nhóm rất ít rapper đang duy trì đam mê với các thể loại rap không có beat và rap chiến.

Ở bất kỳ loại hình rap nào, họ vẫn gắn với danh xưng rapper. Khác biệt chỉ là có một số rapper may mắn vươn tầm thành nghệ sĩ âm nhạc đại chúng, được tung hô, được xem là đại diện của nhạc rap. Còn những rapper ít tên tuổi, kiên nhẫn chờ cơ hội ở underground.

Cá biệt có một số rapper thuộc hàng “máu mặt” trong giới rap, nhưng chỉ thích ẩn dật ở underground như DSK và MC Ill.

"Lằn ranh" của giới rap

Cánh chim Bình Thạnh của Lower là đại diện điển hình cho một sản phẩm của rapper underground. Ở đó, chất rap thuần túy thể hiện rõ, từng con chữ viết ra được chọn lọc kỹ, nội dung phức tạp, kỹ thuật rap cũng được nhiều khán giả đánh giá cao. Thế nhưng, sản phẩm của Lower chỉ dừng lại ở mức được các fan cứng của rap đón nhận.

Màu sắc của 2 thái cực underground và mainstream rap đang tách biệt rất rõ. Với mainstream rap, từng sản phẩm sẽ chú trọng yếu tố nhạc tính nhiều hơn. Nghĩa là phải đầu tư nội dung, âm nhạc thu hút theo thị hiếu khán giả đại chúng. Các yếu tố như kỹ thuật rap, sự phức tạp trong lyrics (ca từ rap) được tiết chế để cân bằng yếu tố nhạc tính. Còn underground rap là nơi để các rapper thỏa sức phô diễn nội lực.

Đích đến của một rapper tại mainstream và underground cũng khác biệt. Với mainstream, họ có sự nghiệp hào nhoáng, được đi diễn nhiều show, kiếm về nhiều hợp đồng quảng cáo. Dàn rapper nổi bật của mainstream có thể tạo ra sản phẩm hàng chục triệu view. Trong khi đó, rapper ở thế giới ngầm sẽ rất khó để có cơ hội vươn lên, hòa mình vào thị trường âm nhạc chung.

Tiền Phong đặt câu hỏi cho rapper Lower về việc hoạt động ở underground sẽ được và mất gì. Anh trả lời: “Cái được là tôi đến với rap bằng cả tình yêu thuần khiết. Ở đó, âm nhạc giúp tôi thỏa mãn tâm hồn, những tâm tư thầm kín mà không thể chia sẻ bên ngoài. Còn cái mất là chưa thể dùng âm nhạc để nuôi sống bản thân và gia đình, nên thường bị ám ảnh bởi cách phân bổ thời gian, bởi câu hỏi làm sao duy trì được đam mê và cuộc sống”.

“Cánh chim Bình Thạnh là thành quả nho nhỏ đầu tiên của tôi. Tôi sẽ tiếp tục với cá tính âm nhạc riêng biệt, nhưng sẽ hướng tới yếu tố đại chúng nhiều hơn ở sản phẩm tiếp theo. Tôi vẫn mong âm nhạc sẽ giúp đỡ cho mình nhiều hơn về cuộc sống, kinh tế đỡ chật vật như hiện tại”, Lower chia sẻ tiếp.

Làm thế nào để vừa giữ được cái chất trong rap, nhưng vẫn có sự nghiệp, fan, kinh tế, là bài toán nhức nhối với đa số rapper. Có nhiều trường hợp cố gắng một lúc đạt được 2 mục đích, song thất bại, để rồi chọn một đích đến khả thi. Đó là lý do nhiều rapper tạm thời từ bỏ lý tưởng của underground để tiến lên mainstream.

Đen Vâu, Karik, Binz, Rhymastic, Phúc Du, Hieuthuhai, MCK... đều là những rapper xuất phát điểm từ underground. Giờ đây, họ thành đại diện của giới rapper trên thị trường âm nhạc, gần như không giữ được chất nguyên bản, song sự nghiệp thành công vượt bậc. Trong nhóm này, có rapper cát-xê lên tới vài trăm triệu đồng cho một show diễn.

Những rapper như Đen Vâu, Karik, Binz có công lớn để đưa rap lan tỏa mạnh mẽ đến khán giả âm nhạc đại chúng, từ trước khi game show Rap Việt ra đời. Và các rapper trong giới underground cũng cần được công nhận xứng đáng trong vai trò những người kiên định, giữ “hơi thở” thuần túy của rap.

Giữa underground và mainstream rap có một lằn ranh vừa mong manh, vừa thách thức cho từng rapper. Tiến lên mainstream hay ở lại underground, phụ thuộc vào mục đích của mỗi người, là vì sự nghiệp, kinh tế, hay vì lý tưởng rap.

Thực tế là rất nhiều rapper ở underground khao khát tiến thêm một bước để đến gần khán giả đại chúng, song cơ hội chưa đến với họ.