Theo giải thích của nhiều người, cái tên bánh khọt định hình là do khi đổ bánh, để lấy bánh ra khỏi khuôn người ta dùng loại muỗng dẹt và dài "khẩy" lên, khi muỗng va chạm vào thành khuôn kêu "khọt khọt".
Bánh khọt là một loại bánh được xếp vào hàng dân dã nên nguyên liệu làm ra bánh cũng không có gì là cầu kỳ, khó kiếm. Bánh được làm bằng bột gạo, nhưng khác với các loại bánh làm tự bột gạo khác, bánh khọt chỉ được làm bằng một thứ bột gạo và không pha cùng nước cốt dừa, hay một thứ bột nào khác.
Bánh khọt là một trong những món đặc sản của thành phố biển Vũng Tàu và cùng là một trong 12 món ăn Việt Nam được xác lập kỷ lục châu Á. So với nhiều món ăn cầu kỳ khác, bánh khọt dân dã, mang hương vị rất riêng của miền biển Vũng Tàu được nhiều người ưa thích, từ người dân địa phương cho đến khách thập phương và cả du khách quốc tế.
Bánh khọt ngon quan trọng nhất vẫn nằm ở khâu pha bột, đòi hỏi có một bí quyết riêng, đây là công đoạn quyết định những chiếc bánh ngon. Bột gạo sau khi xay được pha với nước theo một tỉ lệ nhất định. Nếu bột pha đặc quá, bánh sẽ đặc, bở; bột lỏng quá thì bánh sẽ mỏng, không dẻo không ngon.
Đặc biệt, muốn ngon bột phải được xay ngay từ tối hôm trước, rồi để bột qua một đêm, có như vậy bột mới không bị nhão, chảy và làm ra chiếc bánh giòn ngon.
Giòn vỏ, mềm ruột là cảm giác khiến người ăn khoái khẩu nhưng điều làm nên sự đặc biệt của bánh khọt Vũng Tàu là phần nhân bánh. Mỗi nhân là một con tôm lõi, màu hồng của thân tôm nổi bật trên nền bột trắng, thêm chút bột tôm đỏ au rắc quanh đĩa làm nên sự bắt mắt cho người ăn.
Đổ bánh khọt như thế nào để được vàng đều, giòn ngon, đó là cả môt nghệ thuật lớn, đòi hỏi sự khéo léo từ đôi bàn tay của đầu bếp. Bánh khọt được đổ trong những chiếc mâm bằng nhôm hoặc bằng inox, bên trên bề mặt khuôn được tạo hình lõm nhỏ bằng chiếc bánh.
Trước khi đổ bánh, đầu bếp đặt khuôn lên bếp cho nóng, sau đó dùng mỡ heo thoa đều các khuôn, chế một lượng bột vừa đến mặt khuôn, cho tôm tươi đã bóc vỏ vào giữa và đậy nắp lại chờ bánh chín.
Khi bánh vừa chín, gắp bánh ra đĩa, rắc lên bề mặt một ít tôm cháy, mỡ hành.
Bánh khọt Vũng Tàu được ăn kèm với nước mắm pha chua ngọt, rau sống các loại như cải bẹ xanh, xà lách, tía tô, diếp cá... và đu đủ thái sợi.
Gắp một cái bánh khọt, cho chiếc bánh ngập trong chén nước mắm một chút, lấy một lá cải bẹ xanh to, cho thêm một ít rau thơm và các thứ ăn kèm vào cuốn lại, chấm vào chén mắm ớt, để vài cọng đồ chua nằm trên cuốn bánh, cắn một miếng, bạn sẽ cảm nhận hết những gia vị rất dân dã nhưng cực ngon.
Thịt tôm bùi bùi, cộng với sự giòn giòn của bột, thơm thơm của mỡ hành, một ít vị chua của đồ chua, mặn của nước mắm hòa vào hương vị đặc trưng của các loại rau... thoáng một cái bạn đã ăn hết vèo cả chục chiếc bánh lúc nào không biết.
Ẩn chứa trong những chiếc bánh khọt giản dị là cả một nghệ thuật và sự tinh tế không dễ diễn đạt bằng lời. Sự tinh tế ấy không hẳn có thể giải thích được rõ ràng.
Có thể nó nằm trong cách pha chế bột cực kỳ khéo léo, cũng có thể nằm ở nhân bánh được chế biến từ hải sản tươi ngon rất sẵn của biển Vũng Tàu, cũng có thể hương vị đặc biệt nằm ở món nước chấm đậm đà được pha chế từ nước mắm chính hiệu nơi này.
Ở Vũng Tàu người ta coi bánh khọt như là một thứ điểm tâm nhưng cũng có thể như là một bữa ăn chính hay một món ăn chơi vào buổi tối.
Chính vì thế, trong những buổi chiều lộng gió, được ngồi bên đĩa bánh khọt nóng hổi, thưởng thức hương vị thơm ngon, đậm đà của món ăn vừa ngắm cảnh đẹp của thành phố biển khi chiều xuống thì không còn gì bằng.
Và nếu một lần đặt chân đến Vũng Tàu du ngoạn, bạn đừng quên thưởng thức món bánh khọt dân dã ngon nức tiếng, vị bánh dân dã, đậm nghĩa, đậm tình của con người nơi đây.
