Cũng không phải sơn trân hải vị, hay những món ăn vừa nghe đã khiến người ta e dè như "tay gấu, chân voi", những món ăn cung đình Huế ngày xưa cũng có phương diện rất đỗi mộc mạc, giản dị và dễ tiếp cận. Những món này quý không phải ở nguyên liệu mà là sự tinh tế, cái thanh cao của xứ Kinh Kỳ và sự kính trọng của con dân đối với thiên tử, phản ánh một thời đại đáng nhớ trong lịch sử dân tộc. Ở Sài Gòn, nếu biết chỗ thì bạn cũng có thể trải nghiệm được những món ăn tiến vua hết sức sang quý và cầu kì này đấy!

Cơm sen

Nguồn ảnh: Lê Vân, Võ Ái Trúc, Trương Phạm Trúc, Lê Vân, Món Huế.

Chẳng phải bào ngư hay tổ yến, cơm sen giản dị, chân phương là một món ăn tiến vua hết sức trân quý ngày xưa. Món ăn hoàng cung Việt chẳng quá xa hoa về mặt nguyên liệu mà tập trung vào cái hay, cái đẹp của ẩm thực dân gian, chú trọng sự hài hoà của đất trời và thiên nhiên trong món ăn. Cơm hấp lá sen thấm nhuần hương sen tinh khiết, mang hình dáng một đóa sen chớm nở. Cách làm cơm cầu kì, người nấu phải gói cơm làm sao cho lá không bị nát, bị khô khi đem hấp, giữ lại sắc xanh đẹp đẽ. Vì là tiến vua nên món cơm này từ ngoại hình cho đến hương vị đều phải thật "chuẩn mực", không sai một li. Song tuy phức tạp là thế nhưng nhờ nguyên liệu mộc mạc có thể dễ dàng tìm thấy nên cơm sen hiện tại phổ biến hơn rất nhiều, bạn có thể thưởng thức món cơm cung đình trứ danh này ở các địa chỉ sau:

Nem công, chả phượng

Nguồn ảnh: Món Huế.

Ngày xưa trong các bữa cơm vua chúa cũng như các bữa tiệc cung đình thường có "bát trân", nghĩa là tám món thức ăn trân quý, nem công chả phượng nằm trong số đó. Nem công được làm từ thịt con công, không qua nấu nướng mà được làm chín bằng quá trình lên men. Thịt công cũng được xem như một phương thuốc thải độc hiệu nghiệm. Chả phượng, mặt khác, không được làm từ thịt con vật chỉ có trong truyền thuyết kia mà được làm từ chim trĩ, loài chim cũng có màu sắc đẹp và đuôi dài như phượng hoàng. Cũng như chim công, thịt chim phượng cũng mang dược tính và tốt cho sức khỏe nên được vua chúa ngày xưa yêu thích.

Một số địa chỉ nơi bạn có thể thưởng thức món ăn "sang chảnh" này:

Bánh đậu xanh trái cây

Nguồn ảnh: Nguyễn Kiều, Nguyễn Trần Hồng Châu.

Nhắc đến món bánh này, hẳn hiếm ai nghĩ một thức quà cho trẻ em như vậy lại có liên quan đến cống phẩm tiến vua xa hoa. Tuy nhiên sự thật là bánh đậu xanh trái cây đã từng là một trong những món bánh dâng lên cho vua chúa trong cung đình Huế ngày xưa. Món bánh "rẻ bèo", thoạt nhìn đơn giản như vậy ấy mà lại có quá trình chế biến mất thời gian và cầu kì. Đậu xanh phải được nấu, được tạo hình rồi phơi ròng rã cả ngày trời, sau đó được vẽ màu rồi bọc lớp rau câu mỏng bóng bẩy bên ngoài. Những chiếc bánh được tạo hình tinh tế đến từng chi tiết và đẹp đẽ như vậy là do cống phẩm tiến vua luôn luôn phải đẹp mắt.

Bánh đậu xanh trái cây bây giờ đã trở thành món ăn vặt phổ biến vô cùng, bạn có thể tìm thấy món này ở những địa chỉ sau: 

Chè thịt tiến vua

Nguồn ảnh: Tâm Đỗ, Cáo Nham Nhở.

Phàm là ẩm thực tiến vua thì cái gì cũng phải khác thường một chút, độc đáo một chút, và món chè thịt quay thỏa mãn hoàn toàn yêu cầu này. Cụ thể là chè thịt heo quay, bên ngoài là vỏ bánh bột lọc, bên trong là heo quay giòn rụm màu cánh gián. Người ta thường hay so sánh "ngọt như chè", chứng tỏ chè là món ngọt, tuy nhiên ăn kèm với heo quay, một món mặn thì đúng là quá lạ! 

Để làm được món chè tiến vua này, người Huế cũng phải bỏ ra không ít tâm tư và công sức. Sợ vua "nhàm", họ phải chế tạo ra món ăn độc đáo này, trong ngọt có mặn, bên ngoài vỏ bột lọc dai dai sần sật, bên trong thịt heo ba chỉ cắt thành hạt lựu, ướp với hành tỏi và gia vị. Nước chè được nấu bằng đường phèn, ăn kèm với ít gừng tươi, dùng khi lạnh hay nóng đều ngon miệng.

Một số địa chỉ có bán chè thịt tiến vua ở Sài Gòn:

Chè hạt sen nhãn lồng

Nguồn ảnh: Kynv, Tạ Hùng Thịnh.

Lại một món chè tiến vua khác, nhưng chè này thuần ngọt, và có vị thanh đặc trưng khó tìm ở bất kì nơi đâu. Đó là chè hạt sen nhãn lồng. Chè này như mọi món tiến vua khác, được nấu hết sức công phu. Hạt sen làm sạch phải nấu qua cho ngấm vị ngọt của đường, sau đó dùng dao nhọn tách khéo hạt sao cho trái nhãn còn vẹn nguyên, chỉ có lỗ đủ để cho hạt sen vào. Người ta nói, quả nhãn thành phẩm phải bán trong suốt, có màu trắng tinh khôi mượt mà như những viên ngọc bội mới xem là đạt chuẩn. Cắn miếng đầu tiên, sẽ thấy nước nhãn tứa ra ngòn ngọt, sau đó là hương sen béo bùi, đọng lại cái ngọt thanh tao rất đặc trưng của xứ Kinh Kỳ.

Bạn có thể thưởng thức món chè tinh tế này tại những địa điểm sau: