Khảo sát cho thấy cứ 4 người ngoài 30 tuổi ở Nhật Bản lại có 1 người cho biết không có kế hoạch kết hôn. Theo các nhà phân tích, nguyên nhân xuất phát từ áp lực tài chính gia tăng và mong muốn có một cuộc sống không bị ràng buộc.

Ở tuổi 37, anh Sho sinh sống tỉnh Saitama, phía bắc thủ đô Tokyo, cho biết bản thân hài lòng với cuộc sống hiện tại. Anh có công việc với mức lương đủ để chi tiêu. Anh có nhiều người bạn và thường xuyên gặp nhau. Anh Sho còn có nhiều sở thích cá nhân và dành thời gian để thỏa mãn bản thân. Một điều mà anh Sho không có là vợ. Nhưng chính anh khẳng định chuyện này không thành vấn đề.

Báo cáo trong tháng này của chính phủ Nhật Bản cho thấy, anh Sho nằm trong số ngày càng nhiều người ngoài 30 tuổi ở đất nước Mặt trời mọc chưa từng kết hôn và cũng không có ý định lấy vợ lấy chồng. Thực trạng này là vô cùng đáng quan ngại đối với Nhật Bản, quốc gia phải chứng kiến tốc độ già hóa dân số nhanh chóng cùng tỷ lệ sinh đẻ sụt giảm mạnh trong nhiều năm qua.

Theo báo cáo về giới năm 2022 của Văn phòng Nội các Nhật Bản, 25,4% phụ nữ và 26,5% nam giới ngoài 30 tuổi chia sẻ họ không muốn kết hôn. Với những người ngoài 20 tuổi, 19% nam giới và 14% nữ giới thừa nhận không có kế hoạch lập gia đình.

Kết hôn ngày càng ít

Báo cáo cho thấy chỉ có 514.000 cặp đôi đăng ký kết hôn vào năm 2021 ở Nhật Bản, đánh dấu tỷ lệ kết hôn hàng năm ở mức thấp nhất kể từ khi kết thúc Thế chiến thứ Hai, và giảm mạnh so với con số 1,029 triệu cặp kết hôn vào năm 1970.

Những phụ nữ tham gia cuộc điều tra cho hay họ né tránh hôn nhân vì muốn tận hưởng sự tự do, theo đuổi sự nghiệp và không muốn gánh vác trọng trách của một bà nội trợ truyền thống như làm việc nhà, nuôi con và chăm sóc bố mẹ già.

Nam giới cũng nhấn mạnh nguyên nhân khiến họ không lấy vợ là vì muốn có tự do cá nhân. Song một số yếu tố khác cũng tác động như mối lo về công việc không ổn định dẫn tới không đủ năng lực tài chính để chăm lo cho gia đình.

“Tôi hạnh phúc. Tôi có thể làm mọi việc mình muốn, đi bất cứ đâu và không phải nghĩ về bất cứ ai. Tôi có thể thức khuya để chơi game, hoặc xem phim ở nhà hát mà mình muốn, hoặc gặp gỡ bạn bề. Tôi thích điều đó”, DW dẫn lời anh Sho.

“Dĩ nhiên, một số người bạn của tôi đã kết hôn và họ đã thay đổi cách sống khiến chúng tôi không còn được gặp nhau thường xuyên”, anh Sho nói thêm.

“Điều đó là tốt với họ, nhưng với tôi, chuyện có một cô bạn gái hoặc kết hôn dường như là mendokusai (rắc rối)", anh Sho khẳng định.

Kết luận trong báo cáo của Văn phòng Nội các Nhật Bản nhấn mạnh, “Quan niệm về gia đình đã thay đổi, và kết hôn không còn được xem là mạng lưới an toàn để đảm bảo một cuộc sống ổn định”.

Tỷ lệ sinh đẻ sụt giảm mạnh

Số liệu của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản cho thấy trong năm 2021, nước này có 811.604 trẻ sơ sinh chào đời, ít hơn gần 30.000 trẻ so với năm 2020.

Theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, dịch bệnh Covid-19 đã tác động tới tỷ lệ sinh đẻ và khiến nước này chứng kiến tỷ lệ sinh giảm xuống 6 năm liên tiếp. Ngoài ra, 1,44 triệu người ở Nhật cũng đã qua đời vào năm 2021, khiến tổng dân số nước này sụt giảm nhanh.

Nhà tâm lý học Aya Fujii cho rằng tỷ lệ sinh đẻ ở Nhật Bản đã giảm kể từ những năm 1970, nhưng vấn đề đang trở nên ngày càng nghiêm trọng hơn và buộc chính phủ phải tìm cách ngăn chặn.

“Khác với các quốc gia khác, mức lương ở Nhật về cơ bản vẫn giữ nguyên trong nhiều năm. Điều này khiến giới trẻ xem đó là gánh nặng tài chính quá lớn khi lập gia đình”, bà Fujii nói.

Một yếu tố khác là ngày càng nhiều phụ nữ chọn phương án theo đuổi sự nghiệp, thay vì về nhà làm nội trợ. Chính áp lực công việc khiến cuộc sống gia đình cũng trở nên khó khăn hơn. Do đó, những phụ nữ đang tham gia thị trường lao động có xu hướng độc thân.

Thích thế giới ảo

Bà Fujii cho rằng việc các bạn trẻ thích sách truyện manga và chương trình anime cũng là nguyên nhân khiến người Nhật né tránh kết hôn.

“Người trẻ hiện thích gặp gỡ và nói chuyện người trong thế giới ảo. Các nhân vật trong manga và anime không tranh cãi hay nói lại, nên khiến nhiều người cảm thấy dễ chịu hơn”, bà Fujii giải thích.

“Nhiều bạn trẻ ở Nhật Bản đang thiếu các kỹ năng xã hội và điều này càng trầm trọng hơn ở những gia đình con một, nơi đứa trẻ lớn lên mà không được tương tác hay phát triển các kỹ năng xã hội cần thiết cho cuộc sống sau này”, bà Fujii nói thêm.

Do đó, theo bà Fujii, dân số Nhật Bản sẽ còn tiếp tục sụt giảm trong tương lai gần.

“Những người trong độ tuổi ngoài 20 và 30 không thể giao tiếp với người khác giới sẽ khó có thể tìm được bạn đời, nên xu hướng sụt giảm dân số sẽ còn tiếp diễn ở Nhật Bản”, bà Fujii kết luận.