Theo sử sách ghi lại, Hương Phi - người đẹp được vua Càn Long yêu chiều hết mực và tưởng nhớ đến cuối đời - là một cô gái sinh vào khoảng năm 1745 trong một gia đình thuộc tộc Hồi, gia tộc Duy Ngô Nhĩ sống tại vùng Tân Cương, Trung Quốc.
Từ khi còn rất trẻ, nàng đã nổi tiếng khắp Tân Cương với dung mạo tuyệt thế và mùi hương đặc biệt làm say đắm lòng người. "Mặt ngọc chưa tới gần mà hương thơm đã ngào ngạt" - đó là cách các sử gia miêu tả Hương Phi.
Nhờ nhan sắc nổi bật, mới 10 tuổi, Hương Phi đã được một lãnh tụ ở vùng Tân Cương là Đại Hòa Trác đón về làm thiếp. Năm 1757, anh em Đại Hòa Trác khởi binh chống lại nhà Thanh. Quân Tân Cương bại trận trước quân Thanh, Hương Phi lúc ấy 14 tuổi bị bắt làm tù binh rồi đem về dâng vua nước lớn.
Lần đầu diện kiến nhà vua, sắc đẹp của Hương Phi đã hoàn toàn chinh phục được Càn Long - vị hoàng đế nổi tiếng đa tình. Chỉ có điều, Hương Phi nhất định không chịu quỳ và hành lễ theo nghi thức của nhà Thanh. Nàng chẳng nói chẳng rằng, cứ thế nước mắt lưng tròng nhìn rất thương tâm.
Theo luật lệ hà khắc của triều đình Mãn Thanh, tội khinh quân phạm thượng ấy đủ để tru di tam tộc. Thế nhưng vì đã quá mê đắm vẻ đẹp khuynh thành của Hương Phi nên nhà vua sai người đưa nàng về nghỉ ngơi và chăm sóc chu đáo. Điều khiến ông trăn trở nhất lúc này đó là làm thế nào để có được trái tim người đẹp.
Ảnh minh họa
Để lấy lòng mỹ nhân, vua Càn Long đã xây dựng cho nàng nơi ăn ở theo phong cách người Duy Ngô Nhĩ, còn cẩn thận bố trí người Hồi làm người hầu hạ. Hương Phi cũng được phép mặc trang phục theo kiểu người Hồi. Nhà vua hy vọng hành động đó sẽ giúp nàng dần vơi bớt nỗi nhớ quê hương và dần dần mở lòng với mình. Có thể nói đây là lần đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc có một phi tần xuất thân từ bộ tộc khác lại được sống theo đúng phong tục quê hương mình ngay trong hậu cung nhà Thanh vốn nổi tiếng quy củ, nghiêm khắc. Bấy nhiêu đó đủ thấy vua Càn Long say mê và sủng ái Hương Phi đến mức nào.
Thế nhưng, trái tim sắt đá của Hương Phi vẫn không hề rung rinh dù được nhà vua yêu chiều hết mực. Cả ngày nàng chỉ thẫn thờ nhìn ngắm cảnh vật xung quanh mà nước mắt không ngừng rơi. Nàng thậm chí còn một mực cự tuyệt sự sủng hạnh của Càn Long dù các mỹ nữ khác trong cung cả đời chỉ mong được nhà vua liếc mắt một cái cũng chưa chắc được.
Theo sách "Trung Hoa hoàng đế toàn truyện", trong một lần vua Càn Long đưa Hương Phi đi du ngoạn Tô Châu để nàng nguôi ngoai nỗi nhớ quê nhà, trước khung cảnh non nước hữu tình lại có chút hơi men trong người, nhà vua đã khao khát chiếm đoạt nàng.
Vừa sợ hãi vừa rối trí, Hương Phi đã rút ra một con dao nhỏ trong tay áo để tự vệ. Trước hành động táo bạo của Hương Phi, vua Càn Long rất tức giận và bỏ ra ngoài. Từ đó trở đi, vua lại càng không muốn miễn cưỡng cô gái đến từ vùng thảo nguyên ấy.
Trong khi nhà vua vẫn hao tâm tổn trí tìm cách chinh phục người đẹp thì chuyện Hương Phi dùng đến cả dao để cự tuyệt vua đã đến tai Hoàng Thái hậu. Ngoài ra, một số phi tần do ghen ghét với Hương Phi còn bẩm báo rằng nàng đã dùng hương thơm ma quái của mình để khiến nhà vua điêu đứng. Hoàng Thái Hậu nghe vật rất tức giận và trong một lần nhà vua đi tuần ngoài cung đã buộc Hương Phi phải tự vẫn vì những tội lỗi đã gây ra.
Về phần Hương Phi, nàng vốn đã chẳng thiết tha gì cuộc sống chim lồng cá chậu nên cũng từng tính đến chuyện tự vẫn nhưng chưa dám. Nay Hoàng Thái Hậu ra lệnh như vậy, nàng cũng chẳng cầu xin một lời, chỉ xin về tẩm cung rồi treo cổ tự vẫn. Trước khi ra đi, nàng để lại một lời nhắn cho vua Càn Long là mong muốn được chôn cất ở quê hương Tân Cương.
Sau khi hồi cung và biết được chuyện xảy ra với Hương Phi, vua Càn Long đã khóc rất nhiều và chìm trong nỗi thương tiếc suốt một thời gian dài. Để tưởng nhớ nàng, Hoàng đế đã sai họa sĩ giỏi nhất vẽ một bức hình Hương Phi để treo trong cung. Cho đến tận cuối đời, nhà vua vẫn chưa nguôi nỗi nhớ nhung dành cho người con gái Tân Cương.
Câu hỏi đặt ra đó là điều gì ở Hương Phi đã khiến vua Càn Long say mê và nặng tình với nàng như vậy? Liệu có đúng nàng đã dùng tà thuật để quyến rũ nhà vua? Nhưng nếu đó là sự thật thì nàng đâu tự nguyện kết thúc cuộc đời mình sớm như thế!
Nguyên nhân khiến nàng nhận được sự sủng ái tuyệt đối từ vua Càn Long thứ nhất phải kể đến đó chính là nhan sắc mỹ miều và hương thơm tự nhiên làm say đắm lòng người. Dù hậu cung của vua có cả trăm cả ngàn giai nhân nhưng vẻ đẹp của nàng có phần đặc biệt so với họ.
Thứ hai, tính cách Hương Phi cũng không giống những người phụ nữ sống lâu trong cung vua. Nàng không tâm cơ, không màng danh lợi địa vị. Nàng yếu đuối, cô đơn nơi đất khách khiến vua động lòng và muốn che chở nhưng cũng không chịu cúi đầu khuất phục khiến vua nảy sinh cảm giác muốn chinh phục, chiếm hữu. Là người con gái đến từ vùng đất Tân Cương, nàng yêu ghét cũng luôn rõ ràng.
Lí do cuối cùng và có lẽ cũng là quan trọng nhất khiến vua Càn Long cả đời không quên được Hương Phi đó chính là vì nàng... chưa từng thuộc về vua. Bản chất của con người ta và đặc biệt là đàn ông chính là như thế. Cả đời họ sẽ chỉ biết trân trọng và theo đuổi những thứ mình không có được.
Theo Kienthuc, "Trung Hoa hoàng đế toàn truyện"