Hai nhân vật trong câu chuyện tình làm điên đảo cả triều đình nhà Lý trên là Lê Thái hậu (mẹ của vua Lý Anh Tông) và Thái úy phụ chính Đỗ Anh Vũ.
Nguyên nhân sâu xa của câu chuyện tình ái này là do năm 1138, vua Lý Thần Tông băng hà ở tuổi 22, Lý Anh Tông lên ngôi lúc chỉ mới 2 tuổi. Mọi việc chính sự gần như do Đỗ Anh Vũ quyết định. Vua Thần Tông ra đi đã khiến Hoàng hậu và các phi tần hầu hết đang ở tuổi mơn mởn xuân xanh phải chịu cảnh góa bụa nên khao khát tình cảm như đồng khô mong trận mưa rào.
Đến năm 1150, khi vua Lý Anh Tông 14 tuổi thì các Hoàng hậu và phi tần đã phải chịu cảnh lạnh lẽo suốt 12 năm dài.
Riêng Lê Thái hậu, việc này quả là quá sức chịu đựng. Đó là một người đàn bà vốn khỏe mạnh, cuồng nhiệt. Ngay thời vua Lý Thần Tông còn sống, Lê Thái hậu vẫn cảm thấy thiếu thốn trong chuyện gối chăn. Bà cho rằng sống với vua phật không bằng sống với vua quỷ.
Đương lúc ấy, Đỗ Anh Vũ lại ở tuổi tráng niên, ngoại hình đẹp, múa khéo, hát hay và đặc biệt là cặp mắt đong đưa, tràn ngập sức sống. Anh Vũ đã có thê thiếp đàng hoàng nhưng vẫn cảm thấy chưa đủ. Biết rõ tình cảnh trong cung, lại sẵn quyền hành trong tay, nhưng nghĩ tư thông với mẹ vua là chuyện tày đình nên ban đầu, Đỗ Anh Vũ đã rất khôn ngoan.
Đỗ Anh Vũ có người vợ là Tô Thị, vốn tính hiền lành, kín đáo lại biết nghe lời nên ông thường sai vợ vào hầu hạ người chị gái là Đỗ Thái hậu (mẹ của vua Lý Thần Tông). Do cung điện Đỗ Thái hậu ở sát cung điện Lê Thái hậu nên vài lần theo vợ vào thăm chị, Đỗ Anh Vũ đã có dịp gặp Lê Thái hậu.
Mới lần đầu gặp gỡ mà hai đôi mắt đã dán chặt vào nhau. Họ tìm đủ mọi cách để gặp gỡ, ái ân. Chuyện tình nồng thắm đến mức bị lộ ra. Đỗ Thái hậu và các vợ của Đỗ Anh Vũ có biết nhưng đành im lặng vì mối quan hệ thân thích, nếu để lộ sẽ bị trừng phạt.
Lê Thái hậu vốn là người đàn bà khỏe mạnh, cuồng nhiệt (Ảnh minh họa).
Quyền chức trong tay, lại thân thiết với cả 2 Thái hậu nên Đỗ Anh Vũ ngày càng tỏ ra kiêu căng trong triều đình. Bởi thế, nhiều người rất bất bình và căm giận. Quan Điện tiền Đô chỉ huy sứ là Vũ Cát Đái cùng với Trí Minh Vương, Phò mã Dương Tự Minh... đã đốc xuất quân sĩ kéo đến kể tội Đỗ Anh Vũ với vua, rồi xông vào bắt giam ông ở hiên Cụ Thánh.
Đỗ Thái hậu và Lê Thái hậu đành ngậm miệng vì biết có can với vua thì càng lộ liễu, xấu hổ. Tuy vậy, Lê Thái hậu vẫn âm thầm sai người lấy danh nghĩa là người nhà Đỗ Anh Vũ mang cơm rượu vào cho người tình. Không những thế, bà còn để vàng tốt vào đồ đựng thức ăn để Anh Vũ đút lót Vũ Cát Đái và những người canh giữ.
Viên Hỏa đầu ở đô Cụ Thánh là Nguyễn Dương khuyên phe Vũ Cát Đái không nên nhận vàng mà giết luôn Đỗ Anh Vũ trừ hậu họa nhưng vị quan này không nghe. Dương bèn đi tự vẫn.
Chuyện đã rõ, vua Anh Tông không giết Đỗ Anh Vũ nhưng xử tội, truất làm tá điền ở vùng Cảo Xã, nay thuộc huyện Từ Liêm, Hà Nội.
Điều này khiến Lê Thái hậu ngày đêm lo buồn và tìm mọi cách để phục chức cho người tình. Nhiều lần, bà mở hội lớn để vua ân xá cho tội nhân, mong rằng Đỗ Anh Vũ cũng được dự ân xá.
Sau nhiều lần ân xá bớt tội, bà khuyên vua Anh Tông phục chức cho Đỗ Anh Vũ, vua bằng lòng, Anh Vũ trở lại giữ chức Thái úy và được vua trọng dụng hơn trước.
Đến lúc này, Đỗ Anh Vũ có điều kiện để trả thù kẻ đã lập mưu hãm hại mình. Ông tự lập ra đội Đô Phụng Quốc Vệ gồm hơn 100 người khỏe mạnh, thân tín, hễ ai phạm tội thì giao hết cho lính ở đội này bắt đi. Lợi dụng lúc vua tin dùng, Đỗ Anh Vũ tâu rằng "Trước kia bọn Vũ Cát Đái tự tiện đem quân xông vào tận cung đình, tội ấy không gì to bằng, nếu không sớm trừng trị, sợ một ngày kia sẽ sinh biến, không thể lường trước được".
Vua Anh Tông còn trẻ, chưa hiểu rõ sự thâm hiểm của Đỗ Anh Vũ, cứ y lời tâu, sai quân bắt bọn Vũ Cát Đái giam vào ngục trị tội. Vua còn hạ chiếu giáng Trí Minh Vương làm tước hầu, các Hỏa đầu gồm 8 người bị đem chém ở chợ Tây, Điện tiền chỉ huy sứ Vũ Cát Đái thì đem chém ở Giang Đầu, Phò mã Dương Tự Minh bị đày lên vùng nước độc. Số còn lại đều bị giáng chức làm khao giáp và điền hoành.
Trong cuốn “Việt sử giai thoại” có bàn về vụ án tình này rằng: Vũ Cát Đái và những người đồng mưu bắt Đỗ Anh Vũ chẳng qua chỉ vì muốn giành những gì béo bở mà địa vị của Đỗ Anh Vũ có thôi. Có thế họ mới thản nhiên ăn của đút, bất chấp cả sự giận dữ của Nguyễn Dương. Ôi, vua nhỏ tuổi, Thái hậu dâm loạn, quyền thần gian tà thi nhau lũng đoạn, phép nước chẳng còn ai lưu tâm tới nữa... Nước chẳng có giặc mà thực là như đang có giặc, nguy lắm thay!
Nổi tiếng nhan sắc và đa tình ở đất Hà thành, được các công tử con nhà giàu ngưỡng mộ, nhưng không có ai với tới cả, vì vũ nữ Lý Lệ Hà là người tình của ông hoàng Bảo Đại
