Bỏ qua các kênh bán hàng online tự phát trên facebook hoặc các forum, trong phạm vi bài viết này sẽ chỉ nhắc tới những lưu ý khi chị em mua hàng trên các website thương mại điện tử trên thị trường hiện nay.
  
Kỳ 1: “Trông mặt mà bắt hình dong” các website bán hàng

Nhìn vào cách bố trí và hiển thị thông tin về sản phẩm của mỗi trang web, bạn có thể quyết định ngay mình nên mua ở đây hay không. Người viết sẽ chỉ ra ưu nhược điểm của từng mô hình kinh doanh thương mại điện tử mà các website tại Việt Nam đang theo đuổi.

Nếu là tín đồ của shopping online, hẳn bạn đã từng dạo qua sendo.vn? Tại website này có hình ảnh sản phẩm, giá tiền, tên shop. Ngoài ra người mua hàng có thể tiến hành giao dịch trực tiếp tại website khi chọn nút mua hàng, các thao tác giao dịch được tiến hành đơn giản, rõ ràng thông qua hệ thống chính xác. Mô hình này được gọi là B2C2C (business-to-consumer-to-consumer). Có thể ví mô hình này giống như trung tâm mua sắm hiện nay: một ông nhà giàu xây một địa điểm đẹp, mướn luôn các dịch vụ cần thiết cho buôn bán về để người thuê các gian hàng  chỉ việc lên mở gian hàng và sử dụng các dịch vụ này để phục vụ cho mình. Mọi hoạt động sẽ phải tuân theo luật lệ của người chủ quản.

Tips mua hàng online thông minh cho chị em 1
Sendo.vn đang ở vị trí độc tôn và được đánh giá cao về uy tín giao dịch trong mô hình kinh doanh của mình

Đánh giá:

- Ưu điểm: sản phẩm đa dạng, nhiều loại giá cả phù hợp với nhu cầu chi tiêu của người dùng khác nhau. Dễ dàng thực hiện các thao tác mua hàng từ trên hệ thống của website. Với mô hình B2C2C hiện tại, Sendo.vn đứng ra làm trung gian giữa người mua và người bán, trực tiếp giải quyết các khiếu nại, và bảo đảm mọi giao dịch diễn ra tại website này theo cách: người bán sẽ nhận được tiền, và người mua sẽ nhận được hàng. 

- Nhược điểm: Thời gian giao nhận hàng hóa đôi khi sẽ phải chậm hơn so với các trang khác. Vì công ty chủ quản cần thời gian xác nhận hàng hóa từ các chủ gian hàng sau khi tiếp nhận đơn đặt hàng của khách. 

- Tips cho bạn: Chị em có thể yên tâm mua sắm tại những trang web theo mô hình này, tuy nhiên nếu cần món đồ đó gấp, hãy ghi chú trong khi đặt hàng. Nếu đáp ứng được yêu cầu của bạn, chủ shop sẽ xác nhận đơn hàng. 

Vào tiki.vn bạn chỉ thấy hình ảnh sản phẩm, giá cả và nút mua hàng: chắc chắn Tiki là chủ sở hữu sản phẩm và có kho chứa hàng, đó là mô hình B2C (Business - To – Customer). Có thể so sánh mô hình kinh doanh này giống một nhà có điều kiện, mở 1 cửa hàng và tự kinh doanh. 

Tips mua hàng online thông minh cho chị em 2
Tiki.vn đang là đại diện “tiên tiến” cho mô hình B2C

Đánh giá: 

- Ưu điểm: thời gian giao hàng nhanh vì hàng có tại kho, có thể khiếu nại trực tiếp về chất lượng sản phẩm. 
- Nhược điểm: Sản phẩm không đa dạng, không có nhiều lựa chọn cho người tiêu dùng. 
- Tips cho bạn: Chị em có thể cảm thấy an toàn khi mua sắm ở những trang web có mô hình kinh doanh như thế này. 

Nếu bạn vào enbac.com, giao diện sẽ chỉ có hình ảnh sản phẩm, giá tiền, tên shop kinh doanh, đây đích thị là trang web thương mại điện tử theo hình thức C2C (Consumer-to-Consumer). Bản chất của loại hình website thương mại điện tử này giống như việc một ông giàu có, xây một cái chợ và cho thuê các gian hàng. Việc ông chủ này làm duy nhất là ngồi thu tiền cho thuê địa điểm. Đây cũng chính là mô hình kinh doanh gây “điều tiếng” ảnh hưởng xấu tới lòng tin của người tiêu dùng vì 1 số trường hợp cá biệt liên quan tới sự tự giác của người mua và người bán.   

Tips mua hàng online thông minh cho chị em 3
Enbac.com là 1 trong những trang tiên phong thành công với mô hình C2C

Đánh giá: 

- Ưu điểm của mô hình này là có thể giới thiệu đến người tiêu dùng nhiều sản phẩm đa dạng phong phú. 
- Hạn chế:Tất cả đều phụ thuộc sự tự giác của người mua và người bán, nhiều khi phát sinh những rủi ro về uy tín trong giao dịch. 
- Tips cho bạn: Khi quyết định mua hàng trên những trang web theo mô hình này, chị em nên tìm hiểu thật kĩ thông tin, và tốt nhất là lựa chọn phương thức thanh toán COD: Nhận hàng - trả tiền. 

Xem “bố mẹ nó là ai”? 

Xem ở đâu? Xin thưa: chân trang của website.

Với các trang thương mại điện tử được đầu tư từ các công ty lớn sẽ luôn có các thông tin về cơ quan chủ quản, giới thiệu về website/dịch vụ kinh doanh của mình. Nếu đó là các “ông lớn” cho giới doanh nghiệp đầu tư cho dự án thì các chị em có thể yên tâm phần nào về chất lượng dịch vụ. Nếu có vấn đề gì cũng dễ có cách giải quyết, cùng lắm thì nhờ tới… truyền thông. 

Với các trang vừa và nhỏ, nếu không có bất cứ thông tin gì ngoài dòng địa chỉ công ty, số điện thoại thì để chắc ăn nhất, hãy chỉ chọn phương thức nhận hàng - trả tiền để đảm bảo giao dịch của bạn. 

(Kỳ sau: 2 điều cần ghi nhớ khi chọn nút thanh toán)