Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng sinh ra và lớn lên tại thôn Lại Đà, xã Đông Hội (Đông Anh, Hà Nội) – một làng quê thanh bình với những người nông dân hiền hậu và phong trào hiếu học truyền thống.

Đồng chí Nguyễn Phú Trọng là con út trong một gia đình thuần nông đông anh em. Đồng chí được bạn học nhớ đến với dáng người nhỏ bé, đôi mắt sáng lạ thường, đặc biệt ngoan hiền và rất chăm chỉ học tập. Đồng chí học giỏi môn Văn và được các thầy cô khen là điềm đạm, hiền lành, được bạn bè quý mến.

Thầy giáo Đoàn Thanh, nguyên Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Nguyễn Gia Thiều hồi tưởng: "Quả thực từ ngày đó, tôi đã có ấn tượng rất đặc biệt với trò Trọng. Tôi còn nhớ rất rõ, do nhà nghèo lại ở xa, nên Trọng phải trọ học trong một ngôi chùa gần trường. Đã có nhiều thầy cô giáo nói với tôi về tư chất, năng lực lãnh đạo đoàn thể của cậu trò này".

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vui mừng gặp lại Nhà giáo Lê Đức Giảng, nguyên Bí thư Chi bộ, Giáo viên chủ nhiệm lớp 10 B của trường vào tháng 11/2020 (Ảnh: TTXVN)

Năm 1963, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đậu Khoa Ngữ Văn khóa 8, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Thời ấy, Khoa Ngữ văn có tới 130 sinh viên với nhiều thành phần, độ tuổi khác nhau nhưng đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã được tin tưởng giữ trọng trách Bí thư Chi đoàn lớp.

Năm thứ tư đại học, khi đi thực tế để làm luận văn tốt nghiệp, đồng chí Nguyễn Phú Trọng tham gia Đội Thanh niên xung phong ở Lạng Sơn. Ngoài những giờ học hàng ngày, đồng chí còn đi làm đường, cuốc đất, buổi tối sinh hoạt tập thể, đàn hát vui vẻ nên anh chị em thanh niên xung phong ai cũng mến. Cuối khóa học, đồng chí đạt tốt nghiệp thủ khoa với luận văn được xếp loại xuất sắc.

Nhà giáo Ưu tú, Tiến sĩ Trịnh Hồ Khoa – bạn cùng lớp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhận xét: "Anh Trọng từ khi còn theo học đã bộc lộ những tố chất của một người có khả năng làm lãnh đạo. Không chỉ học giỏi mà anh Trọng còn rất năng nổ, nhiệt tình trong mọi công tác tập thể. Bình thường, anh Trọng rất điềm đạm và kiệm lời, nhưng mỗi khi đưa ra ý kiến về vấn đề gì đó lại cực kỳ sắc sảo".

Sau này, khi đảm nhận những chức vụ lãnh đạo quan trọng của đất nước, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vẫn giữ vẹn nguyên đức tính giản dị và khiêm nhường. Với cương vị đảm nhiệm 3 chức vụ cao nhất của Đảng, Nhà nước và Quốc hội, nhưng đồng chí vẫn sử dụng một chiếc xe công vụ trong hơn 20 năm.

Nhiều người cũng phải bất ngờ khi thấy phòng làm việc của Tổng Bí thư thật sự đơn sơ, giản dị đến mức không thể giản dị hơn. Trên tường có treo ảnh Bác Hồ và trong phòng làm việc chỉ có sách và sách. 

Mỗi lần họp lớp Khoa Ngữ Văn khóa 8 vào đầu Xuân, nếu không bận công việc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đều tham dự, lần nào bận họp, đến muộn, đồng chí cũng báo trước để mọi người không phải chờ. Khi đã giữ chức Bí thư Thành ủy Hà Nội, đồng chí vẫn lặng lẽ nhờ người chở mình đi xe máy về trường cũ trong sự ngỡ ngàng của thầy cô và bè bạn.

Bận trăm công, nghìn việc, nhưng khi Tết đến Xuân về, Tổng Bí thư vẫn dành thời gian viết thư tay chúc sức khỏe cô giáo dạy mình thời niên thiếu.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chụp ảnh lưu niệm tại buổi gặp mặt lớp Văn 8 (1963-1967), Khoa Ngữ Văn, Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội. Ảnh: Tư liệu

Suốt quá trình công tác, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn được nhắc đến là nhà lãnh đạo liêm khiết, trong sạch, không hề trục lợi từ chức danh của mình mà dồn hết tâm huyết và trách nhiệm với dân, với nước, với sự nghiệp cách mạng của dân tộc.

Từ khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng giữ vai trò cao nhất của Đảng vào năm 2011, đất nước ta đã có nhiều chuyển biến cả về kinh tế - xã hội trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động. Trong đó, người đứng đầu Đảng ta dành nhiều tâm sức cho công cuộc phòng chống tham nhũng.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì Phiên họp thứ 24 Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ngày 16/8/2023. Ảnh: TTXVN

Bước ngoặt trong cuộc chiến phòng chống tham nhũng ở nước ta chính là việc thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng trực thuộc Bộ Chính trị do Tổng Bí thư làm Trưởng ban vào ngày 1/2/2013. Đến năm 2021, Ban Chỉ đạo đổi tên thành Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Theo Tổng Bí thư, không chỉ đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực kinh tế, mà quan trọng hơn phải phòng, chống tiêu cực trong cả lĩnh vực tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. "Sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống thì mới dẫn đến tham nhũng. Đây mới là cái gốc, cái cơ bản cần phải chống. Cái lợi ích kinh tế nó thường gắn liền với quyền lợi chính trị, chức quyền, với sự hư hỏng về đạo đức, lối sống…", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Ban Chỉ đạo chịu trách nhiệm trước Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong việc chỉ đạo, phối hợp, kiểm tra, đôn đốc công tác phòng, chống tham nhũng trên phạm vi cả nước; chỉ đạo, phối hợp các cơ quan kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử đối với các vụ, việc tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp hoặc dư luận xã hội đặc biệt quan tâm.

"Lò đã nóng lên rồi thì củi tươi vào cũng phải cháy" - Phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp thứ 12 Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống tham nhũng vào tháng 7/2017 mang đến hình ảnh rõ ràng nhất cho sự quyết tâm diệt "giặc nội xâm" của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam.

Trong thời gian qua, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục diễn ra kiên quyết, không ngừng, không nghỉ. Trong đó quyết liệt đấu tranh, mở rộng điều tra các vụ án tham nhũng, tiêu cực lớn, đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp gây bức xúc trong nhân dân để đưa ra xét xử, như vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB, Công ty Việt Á, Tập đoàn FLC, Tân Hoàng Minh, Sài Gòn Co.op…

Tổng Bí thư từng nhấn mạnh: "Chưa bao giờ chúng ta xử lý nghiêm khắc nhiều cán bộ, kể cả cán bộ cấp cao sai phạm như vừa qua. Đây là điều không ai mong muốn, thậm chí rất đau xót, rất đau lòng. Nhưng vì sự nghiệp chung, vì sự nghiêm minh của kỷ luật Đảng, thượng tôn pháp luật của Nhà nước, sự trong sạch, vững mạnh và uy tín của Đảng, Nhà nước và ý nguyện của nhân dân, chúng ta phải làm và kiên quyết làm, làm quyết liệt, mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới".

Từ sự chỉ đạo quyết liệt, nói đi đôi với làm của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội, giúp cho công tác phòng chống tham nhũng "đã thật sự trở thành phong trào quần chúng, thành xu thể không thể cưỡng lại", được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, hưởng ứng, đánh giá cao.

Không chỉ kiên trì, quyết liệt, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng còn khẳng định, quan điểm nhất quán của Trung ương trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là phải làm một cách nhân văn, bài bản và thuyết phục.

Hầu hết các đối tượng bị xử lý đều đã nhận thức rõ sai phạm của mình và tâm phục, khẩu phục, tỏ rõ sự ăn năn, hối cải, xin lỗi Đảng, Nhà nước và nhân dân; có tác dụng cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, giáo dục, phòng ngừa mạnh mẽ, được dư luận, nhân dân rất đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao. Đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực không chỉ là tuyên ngôn mà đã trở thành quyết tâm chính trị và hành động thực tế.

Trong một lần tiếp xúc cử tri ở quận Ba Đình, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng một lần nữa khẳng định rõ quan điểm xử lý nghiêm cán bộ sai phạm là nhằm làm bài học răn đe chung, cảnh tỉnh để những người khác không vi phạm; đúng như Bác Hồ từng dạy là vì sự nghiệp chung, không thể không làm, "cắt một vài cành sâu để cứu cả cây".

Còn về ý kiến cho rằng "kỷ luật nhiều cán bộ như vậy thì lấy ai để làm việc", Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho rằng, không lo không có cán bộ làm việc, bởi cán bộ không chỉ vi phạm pháp luật mà còn sai cả về đạo lý thì không thể không xử lý. Quan trọng là phải chọn đúng cán bộ thay thế, phải làm thật chính xác, chín chắn, không được vội vàng.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta vượt qua khó khăn, thách thức, giành được nhiều thành tựu rất quan trọng trên các lĩnh vực, với những dấu ấn nổi bật, làm cho cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của đất nước ngày càng cao, càng bền vững.

Là ngọn cờ lý luận của Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặc biệt quan tâm xác định tầm nhìn chiến lược của Đảng và dân tộc; coi trọng tổng kết thực tiễn để không ngừng bổ sung, hoàn thiện lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

Trong đó, cuốn sách "Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam" của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng" được coi là cơ sở quan trọng cho tổng kết đường lối đổi mới của Đảng nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, để đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, thu nhập cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Cuốn sách "Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam" của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ảnh: Ban Tuyên giáo Trung ương

Người đứng đầu Đảng ta thường xuyên chỉ đạo, nhắc nhở toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia – dân tộc để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xác định đó là nguyên tắc cơ bản, nền tảng vững chắc của Đảng ta, có ý nghĩa sống còn đối với chế độ ta, dân tộc ta, "không cho phép ai được ngả nghiêng, dao động".

Đối với các cán bộ, đảng viên, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân và căn dặn: "Mỗi cán bộ, đảng viên cần nghiêm túc thực hiện trách nhiệm nêu gương; người có chức vụ càng cao, cương vị càng lớn càng phải gương mẫu trong tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong, lề lối công tác để quần chúng, nhân dân noi theo".

Quan điểm sống của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đó là: Danh dự mới là điều thiêng liêng, cao quý nhất bởi "Tiền bạc lắm, chết có mang theo được đâu".

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái tặng hoa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Lễ trao Huy hiệu 55 năm tuổi Đảng tặng đồng chí Nguyễn Phú Trọng. Ảnh: Báo điện tử Đảng Cộng sản

Khi được nhận Huy hiệu 55 năm tuổi Đảng vào dịp kỷ niệm 93 năm Ngày Thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhắc lại những câu trong tác phẩm nổi tiếng "Thép đã tôi thế đấy" của nhà văn Liên Xô Nikolai Alekseyevich Ostrovsky: "Cái quý nhất của con người là cuộc sống và danh dự sống, vì đời người chỉ sống có một lần. Phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì những năm tháng đã sống hoài, sống phí; để khỏi hổ thẹn vì những việc làm ty tiện, đớn hèn, bị mọi người khinh bỉ; để đến khi nhắm mắt xuôi tay, ta có thể tự hào rằng: Tất cả đời ta, tất cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời - sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng con người, mang lại hạnh phúc cho nhân dân!"; "Thép đã tôi trong lửa đỏ và nước lạnh, lúc đó thép trở nên không hề biết sợ!"... và lời thơ của nhà thơ Tố Hữu: "Còn một giây, một phút tàn hơi/ Là vẫn còn chiến đấu quyết không thôi"!

Với nhiều công lao to lớn, đặc biệt xuất sắc cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, ngày 18/7/2024, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã được Bộ Chính trị trao Huân chương Sao Vàng - Huân chương cao quý nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Chúng ta sẽ nhớ mãi về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng như một nhà lãnh đạo cấp cao có tầm tư duy chiến lược, luôn trăn trở, lo toan cho dân, cho nước nhưng cũng giản dị, gần gũi và giàu lòng nhân ái. Đồng chí xứng đáng là người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị tổng chỉ huy trong cuộc chiến chống "giặc nội xâm", nhà lãnh đạo của nhân dân, được mọi tầng lớp nhân dân trân quý.

Những di sản của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ còn mãi với thời gian, còn mãi trong trái tim đồng bào, tiếp tục được các thế hệ lãnh đạo kế tục, coi là kim chỉ nam trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước Việt Nam phồn vinh, giàu đẹp.