Tôi đã có được trải nghiệm cảm xúc tuyệt vời này khi tới thăm trường Mầm non theo phương pháp Đa trí thông minh (TOMATO Multiple Intelligences School), ở phường Tân Phú, Quận 7, TP. Hồ Chí Minh vào một ngày mùa Thu rực rỡ. Nhưng khoan nói về điều đó, trước hết, tôi muốn kể cho bạn câu chuyện về những em bé Cà Chua được sinh ra trong Khu vườn Cuộc Sống với câu hỏi về “giá trị riêng” của bản thân mình.

Bố mẹ của Cà Chua đã chia sẻ với em bài học cuộc đời đầu tiên: “Niềm tự hào của gia đình Cà Chua là chúng ta luôn sống một cuộc đời trọn vẹn, hài hòa và nhất quán. Con thấy không, nếu màu vỏ của chúng ta xanh thì bên trong chúng ta cũng xanh, và khi chín thì chúng ta cũng chín đỏ từ trong ra ngoài. Vì vậy, chúng ta còn là hình ảnh tượng trưng cho sự hài hòa giữa những gì thuộc về bên trong như tâm hồn, trí tuệ và những gì thuộc về bên ngoài như tính cách, dáng vẻ… Hãy lớn lên và trở thành một thành viên thật xứng đáng của Khu vườn Cuộc Sống với “triết lý cà chua” đó, con nhé!”. Trường Tomato đã ra đời từ triết lý đó, cùng với mong muốn lan tỏa một mô hình giáo dục nhân văn để mỗi em nhỏ đến trường không chỉ để học mà còn để sống đúng như một đứa trẻ mỗi ngày.

Tôi vừa tò mò vừa háo hức muốn khám phá xem Trường Tomato đã thực hiện lời hứa ấy của mình như thế nào? 

Tháng 5/2017, bà Kiran Bir Sethi, người được Global Teacher Prize bình chọn là một trong 10 nhà giáo hàng đầu thế giới, có chuyến thăm tới Việt Nam. Trong một buổi chia sẻ của mình, bà kể một câu chuyện rằng: “Sau ba tháng con đi học, tôi đến trường gặp cô giáo và hỏi thăm về tình hình của con ở trường. Cô giáo nhìn tôi với vẻ mặt khó tả và hỏi mã số học sinh của con tôi là gì? Tôi vô cùng sửng sốt, hóa ra, ở trường con tôi chỉ là một mã số khô khan, không có câu chuyện nào đằng sau đứa trẻ ngoài một con số. Trẻ em không phải thế, không nên được nhìn nhận như thế. Chúng luôn có tiếng nói và câu chuyện của riêng mình.” Đó cũng là câu chuyện gây ấn tượng sâu sắc với với cô Nguyễn Thúy Uyên Phương, người sáng lập trường Mầm non Đa trí thông minh Tomato để cô củng cố niềm tin và quyết tâm xây dựng trường theo mô hình trường tinh gọn - một mô hình trường giới hạn số lượng học sinh ở quy mô nhỏ chỉ từ 50 đến không quá 100 học sinh. Với một số lượng học sinh như vậy, các cô giáo sẽ có thời gian để hiểu được niềm vui và nỗi buồn của từng trẻ, có cơ hội để quan sát thiên hướng riêng của trẻ, biết được trẻ thích gì, ghét gì và giỏi gì để giúp tiềm năng, cá tính riêng của trẻ được chăm sóc và nuôi dưỡng.

Không có các “lớp học” ở Tomato bởi vì trường tinh gọn là một môi trường trộn độ tuổi, không phân lớp mầm, chồi, lá như trường truyền thống. Cái đẹp của môi trường giáo dục trộn độ tuổi đó là hình mẫu thu nhỏ của xã hội loài người, ở trường trẻ lớn sẽ học được tinh thần trách nhiệm với các trẻ nhỏ, trẻ nhỏ sẽ có một hình mẫu để làm theo và học được những kĩ năng lớn hơn so với độ tuổi bằng việc quan sát các anh chị. Những đứa trẻ học hỏi là lớn lên bên nhau như anh chị em trong một gia đình.

“Nhỏ mà chất” là điều mà tôi cảm nhận được rất rõ khi vừa bước chân vào trường. Trong một ngôi trường nho nhỏ, những kết nối, tương tác và giao cảm giữa trẻ với trẻ, giữa cô giáo với trẻ, giữa trẻ và các thành viên khác trong ngôi trường trở nên thường xuyên, gắn kết hơn, để từ đó hình thành trí thông minh cảm xúc, lòng yêu thương, sự trắc ẩn. Ngồi ở một góc quan sát các bạn nhỏ đi lại trong lớp học, chúng cười nói với nhau, dừng lại giúp đỡ một em bé nhỏ hơn đang loay hoay mở một cuốn sách, các cô giáo dường như hiểu được thói quen và cảm xúc của từng em nhỏ, còn lũ trẻ thì biết rõ ai đã nấu bữa trưa cho mình, ai giúp mình có phòng học sạch sẽ thơm tho… Tới bữa ăn trưa, cả nhóm trẻ ngồi quây quần bên mâm cơm, một bữa cơm gia đình đích thực, các bạn nhỏ cầm tay nhau, tiếng cảm ơn bác đã nấu cơm cho con ăn reo lên đầy ắp lòng biết ơn. Tôi hiểu tại sao chúng vui đến thế suốt thời gian tôi có mặt ở đây. Trẻ con mà, còn ở đâu vui hơn nơi mà chúng cảm thấy như đang được ở nhà?

Dù đã chuẩn bị tinh thần từ trước, tôi vẫn hơi thất vọng một chút khi trường nằm trong một biệt thự liền kề trong khu dân cư, thế nhưng, không gian rộng thoáng từ mặt tiền ngay lập tức thôi thúc tôi hào hứng rảo bước vào trong. Những khung tranh vẽ một số gương mặt các thiên tài như Einstein, Mozart, Marie Curie… cùng những câu nói nổi tiếng họ được treo ngay ở quầy đăng ký học cho con của phụ huynh. Đó là những câu nói cổ vũ cho giấc mơ và sự tự do của trẻ để ngay từ giây phút đầu tiên khi đến thăm trường và quyết định đăng ký học cho con, phụ huynh sẽ đọc, hiểu và thấm tinh thần, định hướng và triết lý giáo dục của trường để trở thành người bạn đồng hành tin cậy của con trong suốt chặng đường học hành sắp tới.

Tôi vô cùng tâm đắc với câu nói trong bức chân dung của nhạc sĩ thiên tài Mozart: “Chẳng phải trí thông minh cao hay khả năng tưởng tượng là thiên tài, mà linh hồn của thiên tài là tình yêu, tình yêu và tình yêu”. Tình yêu cũng là thứ tôi cảm nhận được rất nhiều trong bầu không khí ở Tomato khi tới thăm trường.

Tình yêu đó thể hiện ở “10 ngày hội nhập cùng con” mà nhà trường “yêu cầu” các bố mẹ cùng phối hợp. Các bố mẹ sẽ đi học, vào lớp và tham gia các hoạt động cùng con trong 3 ngày đầu để giúp con làm quen với không gian mới, bạn bè mới và thầy cô. Đây giống như là một món quà, đồng thời cũng là một “quy định bắt buộc” với cha mẹ, bởi vì, trải nghiệm lần đầu con đi học phải là một trải nghiệm vui vẻ, trẻ phải cảm thấy tự tin ở bên trong, không nảy sinh cảm giác bất an vì bị cha mẹ bỏ lại, sẽ gây ra những tổn thương tâm lý lâu dài cho trẻ. Các bố mẹ sẽ tách dần con trong 10 ngày hội nhập cho đến khi con vui vẻ, sẵn sàng và chủ động. Ở Tomato còn có một phòng riêng dành cho phụ huynh nghỉ ngơi trong thời gian hội nhập cùng con, một căn phòng đủ tiện nghi để bố mẹ làm việc, thư giãn khi con cần có sự xuất hiện của mình thì sẽ ở bên con nhanh nhất có thể. Chỉ điều đó thôi đã đủ làm trái tim tôi tan chảy, bởi tôi biết trái tim của những ông bố bà mẹ mới cho con đi học mỏng manh, nhạy cảm và cần được thấu hiểu như thế nào.

Tôi nhìn thấy tình yêu ở những giờ “bé học cùng ba mẹ”, mỗi bố mẹ sẽ được đăng ký với nhà trường để dành mỗi tháng 1 giờ vào lớp trở thành thầy cô giáo đặc biệt của con, bố mẹ nào là chuyên gia của lĩnh vực gì sẽ truyền cảm hứng cho các con về lĩnh vực đó. Ngoài ra, hằng tháng, mỗi gia đình sẽ thay nhau nấu một bữa tối gia đình để mời tất cả các thành viên gia đình bạn bè trong lớp tới tụ tập, trò chuyện và chia sẻ với nhau những câu chuyện vụn vặt vui vẻ. Trường học giống như một gia đình lớn.

Các con coi nhau là anh chị em trong gia đình. Bố mẹ cũng trở thành những người bạn của nhau. Với tôi, đây chính là điều ý nghĩa nhất mà nhà trường có thể làm được cho trẻ nhỏ, đó là đưa bố mẹ trở thành một phần không thể thiếu, một người bạn đồng hành cùng với trẻ trong hành trình học tập của mình - điều mà chúng ta chỉ có thể làm được khi có một tình yêu thực sự trong sáng dành cho trẻ.

Tình yêu còn thấp thoáng trong cuốn sổ nhật ký cô giáo viết tay cho con hằng ngày, trong tờ giấy khen có in hình bàn tay của một bạn nhỏ được khen, trong bầu không gian đầy tính nghệ thuật ở từng góc nhỏ, những bức tranh, tranh tường cho trẻ thỏa sức bay bổng, những món đồ chơi được đặt thiết kế riêng theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt về an toàn và thẩm mỹ… đều có một câu chuyện thú vị để thì thầm với các bạn nhỏ, những câu chuyện về những điều đẹp đẽ và ấm áp của cuộc sống. Tình yêu còn là những bữa ăn 100% từ những nguyên liệu và thực phẩm hữu cơ cho trẻ. Mọi chi tiết bé nhỏ nhất ở ngôi trường này đều được chăm chút với sự tỉ mỉ và một tình yêu nồng nhiệt như thế.

Phương pháp Multiple Intelligences (Đa trí thông minh) được áp dụng ở trường Tomato để nuôi dưỡng sự tự do riêng của mỗi đứa trẻ và không chạy đua theo những tiêu chuẩn hay thành tích. Các hoạt động ở trường được thiết kế chú trọng vào hứng thú học tập cá nhân của trẻ, trẻ được tự lựa chọn hoạt động yêu thích của mình để tìm tòi khám phá với sự hỗ trợ của cô giáo.

Theo một trình tự tự nhiên và đầy cảm hứng, các bạn nhỏ sẽ khám phá các hoạt động cảm thụ âm nhạc, vận động thể chất, nấu ăn… Không gian xanh, công viên trong khu dân cư trở thành sân chơi đầy thú vị cho các bạn nhỏ khám phá mỗi ngày. Các bạn nhỏ cũng hấp thu, thẩm thấu tiếng Anh một cách tự nhiên qua sự đồng hành của giáo viên bản ngữ trong các hoạt động ở trường.

Với mức học phí khoảng 6 triệu đồng, mô hình trường tinh gọn mà trường mầm non Đa trí thông minh Tomato xây dựng thực sự là một lựa chọn vô cùng tuyệt vời cho những đối tượng phụ huynh muốn cho con được hưởng chất lượng giáo dục tốt hơn các mô hình giáo dục công lập và tư thục truyền thống nhưng không đủ năng lực tài chính để theo đuổi các hệ thống giáo dục quốc tế.

Trước khi rời trường, tôi nhớ mãi câu trả lời hóm hỉnh của một em bé ở đây khi tôi hỏi: “Con có thích đi học không?”, em bé đã nhìn tôi cười lí lắc hồn nhiên: “Con thích đi học, vì trường của con là một trái cà chua!” - niềm vui của em bé ấy, và của những em bé mà tôi đã gặp hôm nay đã giúp tôi tìm được câu trả lời cho câu hỏi của mình, lời hứa vun đắp một ngôi trường để “Yêu thương, Nuôi dưỡng, Tôn trọng” các em bé được trường Tomato thực hiện theo một cách bền bỉ, chậm rãi nhưng cũng vô cùng mạnh mẽ và quyết liệt. Nhìn vào những niềm vui bé xíu ấy, tôi tin là nó đến từ những trái tim và tâm hồn thực sự được tự do.