Khi các ca nhiễm Covid-19 đang bùng lên ở khắp đất nước, nhiều người Mỹ đang dần cảm thấy mất kiên nhẫn. Họ giận dữ với những người đến giờ này vẫn chưa chịu tiêm vaccine - nhóm đang được cho là "lờ đi nghĩa vụ công dân" hoặc cố chấp nghe theo những thuyết âm mưu và thông tin không xác thực, bất chấp việc làn sóng bệnh nhân đang tràn đến các phòng cấp cứu, cũng như quy định đeo khẩu trang được ban hành trở lại.

Tưởng đã thoát, nhưng không

Nước Mỹ dường như đã thoát khỏi đại dịch. Cách đây gần 1 tháng, cả nước Mỹ chìm trong cảm xúc hân hoan khi các lệnh hạn chế dần được rút lại. Còn bây giờ, những người đã tiêm chủng đang cảm thấy sợ cho những đứa trẻ chưa được tiêm, và lo lắng chính mình cũng có thể bị lây nhiễm. Những ca nhiễm mới khiến kế hoạch mở cửa lại trường học và văn phòng bị hoãn lại, đe dọa bằng một làn sóng dịch bệnh mới có thể đánh sập nhiều bệnh viện và cộng đồng.

"Virus đang ở đây và giết hại con người, còn chúng ta có phương thức đã được kiểm chứng (vaccine) để ngăn chặn nó. Nhưng người ta không làm. Thật điên rồ," - Jim Taylor, một cựu chiến binh 66 tuổi tại Los Angeles cho biết.

Làn sóng giận dữ bùng lên nhằm cổ vũ cho những phương pháp quyết liệt hơn. Giới khoa học, chủ doanh nghiệp và cơ quan chức năng đang kêu gọi ra quyết định tiêm chủng bắt buộc. Nếu không phải chính quyền liên bang đưa ra thì cơ quan địa phương, trường học, doanh nghiệp phải được quyền làm điều đó.

"Tôi ngày càng thấy giận dữ hơn," - Doug Robertson, giáo viên 39 tuổi tại Oregon cho biết. Robertson có 3 con chuẩn bị được tiêm chủng, bao gồm một trẻ sơ sinh có tình hình sức khỏe khá nghiêm trọng.

"Chúng ta đã có vaccine. Ánh sáng đã xuất hiện ở cuối đường hầm, nhưng nhiều người lại chọn không bước qua," - anh nhận định. "Các người đang khiến cuộc sống tăm tối hơn cho gia đình tôi và những người khác nữa chỉ vì lựa chọn đó."

Hôm 26/7, Thị trưởng thành phố New York Bill de Blasio lệnh cho toàn bộ lao động của thành phố phải được tiêm chủng trước khi trường học mở cửa vào giữa tháng 9, hoặc phải xét nghiệm định kỳ mỗi tuần. Các quan chức tại California cũng ra thông báo tương tự sau ít giờ, áp dụng với toàn bộ nhân viên công và nhân viên y tế của bang. 

"Đây là lúc phải đổ lỗi cho những người chưa chịu tiêm chủng," - Kay Ivey, chính trị gia tại Alabama nói trong mệt mỏi. "Những người không tiêm chủng đang kìm hãm chúng ta."

Theo dữ liệu từ New York Times, 57% người Mỹ trên 12 tuổi đã được tiêm chủng đầy đủ. Trung bình, 537.000 liều vaccine được tiêm mỗi ngày - một mức giảm đến 84% so với con số 3,38 triệu vào đầu tháng 4. 

Nói cách khác, tốc độ tiêm chủng đang dần giảm xuống. Cộng thêm việc các lệnh hạn chế được dỡ bỏ, số ca nhiễm đang tăng lên. Tính đến ngày 25/7, Mỹ ghi nhận 52.000 ca nhiễm trong ngày - tăng 170% so với trước đó 2 tuần. Số ca tử vong hoặc phải nhập viện cũng tăng lên, dù không quá nhanh.

Các cộng đồng từ San Francisco cho tới Austin (Texas) đang khuyên rằng người được tiêm chủng cũng nên đeo khẩu trang khi tụ tập trong nhà. Với sự xuất hiện của biến chủng Delta, các hạt của Los Angeles thậm chí còn ra quy định đeo khẩu trang bắt buộc.

Và với những người đã tiêm chủng, tương lai đang dần trở nên ảm đạm hơn, với sự thất vọng đang dâng cao.

Trút giận vào những người chưa tiêm chủng

Josh Perldeiner, một luật sư công 36 tuổi, đã được tiêm chủng từ giữa tháng 5. Nhưng một người họ hàng thường xuyên đến chơi nhà lại không chịu tiêm, bất chấp việc anh cùng nhiều thành viên khác khuyên nhủ đến cỡ nào.

Nhân vật ấy mới đây đã dương tính với Covid-19 sau chuyến đi tới Florida - nơi các bệnh viện vốn cũng đang dần quá tải vì bệnh nhân. Anh Perldeiner vì thế đang rất lo lắng cho con trai của mình. Cậu bé mới 2 tuổi, còn quá trẻ để được tiêm chủng.

"Nó không chỉ đặt chúng tôi vào vòng rủi ro. Những người từ chối tiêm vaccine còn gây ảnh hưởng đến nền kinh tế, và vòng luẩn quẩn này tiếp diễn." - Perldeiner giận dữ. "Tôi cảm thấy tình hình như thể cách đây 1 năm, khi mọi người dường như chẳng quan tâm đến chuyện người khác có chết hay không."

Các bệnh viện đang dần trở nên quá tải. Đa số các khu vực vẫn duy trì việc tiêm vaccine là tự nguyện, thậm chí tại nhiều bệnh viện và nhà dưỡng lão. Nhiều bệnh viện lớn hiện mới bắt đầu đưa ra yêu cầu tiêm bắt buộc cho nhân viên của mình.

Dù đã được tiêm chủng nhưng Aimee McLean - quản lý hồ sơ y tá tại Bệnh viện ĐH Utah - vẫn đang lo lắng khi phải tiếp xúc với virus từ bệnh nhân rồi vô tình truyền bệnh cho cha mình - vốn đang mắc viêm phổi nghiêm trọng. Toàn bang Utah, chỉ có chưa đầy 50% cư dân được tiêm chủng.

"Nếu tỉ lệ tiêm chủng không sớm tăng lên, có cảm giác như có một bộ phận lớn trong dân số không quan tâm gì đến tính mạng của nhân viên y tế," - McLean nói. Thậm chí, bà còn gợi ý rằng các công ty bảo hiểm nên liên kết chi trả cho việc tiêm chủng. "Nếu không chịu hòa nhập, bạn nên chấp nhận gánh chịu hậu quả."

Nhiều trường học sẽ bắt đầu mở cửa vào tháng 8 hoặc tháng 9. Nhưng khi số ca nhiễm đang tăng lên, hệ thống trường học cũng đang căng thẳng giữa việc lựa chọn bắt buộc tiêm hoặc không tiêm. Trong đó, vaccine hiện vẫn chưa được cấp phép tiêm cho trẻ em dưới 12 tuổi. Các trường đại học thì ngược lại, đa số yêu cầu sinh viên và công nhân viên phải tiêm. Dẫu vậy, vẫn có rất nhiều người khiến cộng đồng thất vọng. 

Một số thậm chí cảm thấy liệu có nên thông cảm cho những công dân lì lợm không chịu thực hiện tiêm chủng vì cộng đồng. "Tôi có cảm giác nếu bạn không chịu tiêm rồi nhiễm bệnh, đó là lỗi của bạn," - Lia Hockett, 21 tuổi chia sẻ.

Ép buộc tiêm chủng

Khi số ca nhiễm tăng lên, một số người đã tiêm chủng tin rằng chính quyền cần mạnh tay hơn, sử dụng biện pháp mạnh thay vì "dỗ dành" những người ngoan cố bằng các chính sách như tặng xổ số.

Dù việc từ chối tiêm chủng thường được xem là hiện tượng ở những người bảo thủ, nhưng trên thực tế người Mỹ từ chối tiêm vì khá nhiều lý do khác nhau. Shareese Harris (26 tuổi), nhân viên của một nhà thờ cho biết cô có cảm giác nên chờ đợi, thay vì gấp rút tiêm chủng. Cô sợ rằng sẽ gặp phải biến chứng, do đây đều là các loại vaccine được tung ra thị trường trong thời gian khá gấp rút.

"Tôi đáng ra không nên bị đánh giá hay ép buộc làm gì cả," - Harris cho biết. "Xã hội nên chờ chúng tôi thêm một khoảng thời gian."

Như đã nêu, sự phẫn nộ dành cho những người không chịu tiêm có thể dẫn đến sự ủng hộ dành cho các biện pháp cưỡng chế. Tuy nhiên các chuyên gia cảnh báo rằng nếu ép buộc, mọi thứ có thể phản tác dụng, khiến các nỗ lực kêu gọi tiêm chủng đổ sông đổ bể.

Trên thực tế, việc tiếp cận nhẹ nhàng và kiên nhẫn đã khiến bà Dorrett Denton (62 tuổi) tại Queens quyết định tiêm chủng vào tháng 2/2021. Dù chủ doanh nghiệp liên tục thúc giục bà đi tiêm, nhưng rốt cục người đã thuyết phục được bà là một bác sĩ.

"Cô ấy nói: 'Bà đã đến gặp tôi từ năm 1999. Bao nhiêu lần tôi phẫu thuật cho bà rồi, bao nhiêu lần tính mạng bà nằm trong tay tôi? Bà đã tin tôi suốt cả đời, đúng không?'" - bà Denton hồi tưởng.

"Tôi đáp lại 'Vâng, thưa bác sĩ. Lần này tôi cũng sẽ tin cô."