Trưa một ngày chủ nhật đầu tuần tháng 10-2022, lúc tôi đến một khu executive condo-EC (một loại chung cư hiện đại hơn các khu nhà ở do chính phủ xây HDB khá phổ biến ở Singapore) gần ga tàu điện ngầm Canberra.

Andy Vũ, môi giới bất động sản người Việt, vừa kết thúc giới thiệu cho cặp vợ chồng người Ấn Độ. Cặp này vừa bước ra thì lại đến lượt người đàn ông Ấn Độ khác vào xem, họ chỉ là 2 trong số 22 người đăng ký xin xem để thuê. Trong đó có một cặp đôi đang ở Úc, sắp sang Singapore, cũng muốn xem nhà qua video.

Lấy nhà ngay trong ba nốt nhạc

Căn nhà ba phòng ngủ ở tầng 11, rộng 85m² này chỉ có một ít đồ đạc cơ bản, vừa kết thúc hợp đồng thuê của khách cũ với giá thuê 2.600 SGD/tháng (khoảng 43,7 triệu đồng) nay đang được chủ nhà chào giá 4.500 SGD/tháng (75,4 triệu đồng), tăng hơn 70%.

Ông khách người Ấn Độ thứ hai sau khi xem thì tỏ ý muốn thuê giá 4.200 SGD/tháng (70,5 triệu đồng), vợ chồng họ chuẩn bị đón thành viên đầu tiên sắp ra đời.

Vậy mà đến sáng thứ hai, một cặp vợ chồng người Đức (cặp khách thứ ba trong danh sách 22 người chờ xin xem căn nhà này) đến xem và đồng ý thuê luôn với giá mà chủ nhà rao. Chủ nhà chốt hợp đồng.

Lúc này, ông khách người Ấn Độ nọ được môi giới Andy Vũ thông báo cũng vội vàng đồng ý với giá 4.500 SGD nhưng không còn cơ hội.

Hồi đầu tháng 9, Nikko ở cùng chung cư (khu quận trung tâm) với gia đình tôi thông báo họ phải chuyển ra ngoài sau bốn năm ở đây vì chủ nhà không đồng ý gia hạn hợp đồng với mức giá mà Nikko đề nghị.

Căn hộ Nikko ở có hai phòng ngủ, rộng 99m², không có đồ nội thất, giá 3.900 SGD/tháng (65,5 triệu đồng). Hết hạn cuối tháng 9 vừa rồi, chủ nhà đòi nâng giá lên 4.800 SGD/tháng mà không thương lượng. Chỉ vài ngày sau đã có hai người đến xem, và trong buổi sáng đầu tiên khách đến xem nhà đã đồng ý giá thuê mà chủ nhà đưa ra...

Đó là giá thuê căn hộ chung cư (thường có các dịch vụ như hồ bơi, phòng tập gym, sân tennis...) còn nhà Chính phủ Singapore xây cho công dân quốc đảo được gọi là HDB cũng tăng không kém.

Căn nhà HDB ba phòng ngủ ở khu Sengkang bạn tôi đang cho thuê 2.500 SGD/tháng, hợp đồng với người thuê hết hồi tháng 9. Trong khi các nhà xung quanh đang rao và giá giao dịch 3.800 - 3.900 SGD/tháng, bạn tôi nâng lên 3.500 SGD/tháng, khách thuê đồng ý ngay tắp lự.

Đó là khu dân cư Sengkang tiện đi lại vì có tàu điện ngầm, xe buýt còn khu xa xa hơn chút như Rivervale một căn HDB cũng ba phòng ngủ, hồi tháng 6 một người bạn khác của tôi đã đành phải chấp nhận trả thêm 50% giá thuê từ 2.000 SGD/tháng lên 3.000 SGD.

Vì sao giá thuê nhà tăng phi mã?

Giá nhà thuê và kể cả nhà bán sang tay (re-sale) ở Singapore đã tăng đều đều từ hồi bắt đầu dịch COVID-19 mà chưa từng giảm. Có nhiều lý do khiến giá nhà ở Singapore vốn đã rất cao giờ lại càng cao hơn.

Thông thường các hợp đồng thuê nhà đều được ký thời gian thuê từ 1 - 3 năm và người đi thuê thường chọn nơi gần trường học cho con rồi mới tính đến yếu tố chỗ làm cho cha mẹ. Người thuê nếu không được đồng ý gia hạn thuê cũng chỉ có 60 ngày để đi tìm nhà mới rồi phải đóng đồ đạc, thuê công ty vận chuyển, dỡ đồ ra khi đến nơi mới...

Công dân Singapore khi đăng ký kết hôn sẽ được đăng ký mua một căn hộ mới với giá ưu đãi. Căn cứ vào nhu cầu này và những yếu tố khác, Cơ quan phát triển nhà Singapore (HDB) sẽ tính toán, xây dựng và bán nhà (với giá rẻ) cho công dân Singapore những ngôi nhà này gọi là BTO.

Công nhân xây dựng ở quốc đảo này gần như toàn bộ là lao động nhập cư. Khi dịch COVID-19 diễn ra, một số lượng lớn công nhân bị nhiễm COVID-19 rồi quy định cách ly, đóng cửa biên giới... đã làm ngừng trệ lịch phân phối nhà thường diễn ra rất đúng hẹn của HDB.

Tháng 7-2022, HDB cho biết tiến độ giao nhà BTO sẽ chậm hơn từ 2 - 3 năm kéo theo thời gian chờ trung bình của một dự án từ lúc được đăng ký cho đến khi nhận nhà có thể lên đến hơn năm năm thay vì chỉ khoảng bốn năm (so với hồi trước dịch COVID-19). Họ đã bàn giao 15.000 căn nhà cho khách hàng trong năm 2021 và 13.500 căn trong năm 2019 nhưng còn rất nhiều hợp đồng BTO chưa thực hiện được.

Dịch COVID-19 diễn ra nhiều người nước ngoài ở Singapore trả nhà thuê để về nhà, tránh dịch nhưng bù lại có rất nhiều công dân Singapore, thường trú nhân ở Singapore cũng quay lại nhu cầu thuê nhà. Nhóm khách hàng BTO của HDB đến lộ trình phải ra riêng mà chưa có nhà nên cũng đành chọn giải pháp đi thuê trong khi nguồn cung nhà trống không thể nào bù đắp nổi.

Rồi khi Singapore mở cửa trở lại, lao động nước ngoài quay lại Singapore làm việc trong diễn biến nhà trống cho thuê gần như không còn trên thị trường. Có nhiều người bạn tôi gọi xin xem nhà mà môi giới còn không thèm trả lời vì không đáp ứng nổi nhu cầu. Thậm chí chờ mãi mấy tuần mới có lịch xem nhà.

May mắn có lịch trống suất đầu của ngày đầu tiên chủ nhà cho vào xem, bạn tôi đang thấp thỏm hy vọng thì môi giới báo: khách xem thứ hai vừa bước ra, khách đầu tiên đã đồng ý thuê luôn, chẳng chờ đến lượt bạn tôi được vào xem nhà.

Trong hai năm giá nhà cứ tăng liên tục, số lượng nhà bán sang tay ở Singapore cũng vì thế tăng vọt. Chủ nhà sau khi ở năm năm được phép bán lại nhà, họ có thể kiếm được trung bình 400.000 - 500.000 SGD (hơn 8 tỉ đồng), có trường hợp còn lời nhiều hơn. Sau khi bán nhà, họ đi tìm mua lại nhà re-sale khiến thị trường nhà lại tiếp tục căng thẳng.

Để hạn chế tình trạng đẩy thị trường nhà tăng giá Chính phủ Singapore đã thay đổi chính sách chỉ cho phép những người bán nhà được phép mua lại nhà sau 15 tháng. Điều này lại gián tiếp gia tăng nhu cầu của thị trường nhà thuê... khiến thị trường này đã nóng bỏng lại thêm căng thẳng.

Cho thuê lại chính nhà mình đang thuê

Do giá nhà thuê tăng cao, nhiều người thuê nhà đã liều mình cho thuê lại chính căn nhà mình đang ở thuê.

Báo chí Singapore vừa đưa tin một căn hộ HDB ba phòng ngủ ở Singapore theo quy định chỉ được ở tối đa sáu người nhưng chủ nhà trong một lần đột xuất đến, phát hiện có tới 21 người cùng ở căn hộ này.

May mắn không bị tăng giá

Tôi ở condo này cũng đã năm năm, tháng 9 vừa rồi hết hạn, chúng tôi đề nghị xin gia hạn hợp đồng với chủ nhà trong tâm thế nín thở... mong giá đừng tăng quá cao.

Hồi bắt đầu dịch COVID-19 có một phòng ngủ bị thấm nước xuống sàn gỗ, hai miếng ván bong lên đến nỗi không thể mở rộng hết cái cửa ra vào. Chúng tôi yêu cầu ông chủ nhà xử lý. Ngày này qua tháng nọ, chủ nhà thông báo vì dịch COVID-19 không thể nào đặt hẹn với thợ sửa vì họ không rảnh.

Đến khi có thợ đến xem, đo đạc hẹn ngày làm thì phút cuối họ lại bỏ công trình bé tẹo này vì có được công trình khác to hơn. Chờ hoài không được, tôi dùng cái cưa máy ngồi vạt cho hai mảnh gỗ kia bẹp xuống.

Lúc ông chủ nhà đồng ý gia hạn hợp đồng thuê nhà với giá như cũ, vợ chồng chúng tôi như trút phải gánh nặng vì thật sự tìm một căn nhà có ba phòng ngủ rộng đến 130m² với cái ban công to đùng hơn 20m² ở condo này với giá thuê vài năm trước chẳng thể nào còn trong tình hình này.

Ông chủ nhà là một bác sĩ rất đàng hoàng nhắn với chúng tôi: "Cảm ơn anh chị đã rất nhẫn nại trong suốt thời gian qua".