Cứ đến tháng 5, người hâm mộ điện ảnh hướng sự chú ý tới French Riviera, Pháp, tập trung dõi theo Liên hoan phim (LHP) Cannes.

Nhắc đến Cannes, khán giả quan tâm đến sự kiện quy tụ nhiều sao quốc tế. Suốt hai tuần lễ diễn ra, thảm đỏ liên hoan phim là một trong những vấn đề được truyền thông quan tâm hàng đầu.

Song, LHP Cannes không chỉ là về thảm đỏ. Mục đích lớn nhất của sự kiện là để nhà sản xuất, đạo diễn giới thiệu tác phẩm mà họ cho là hay và tâm huyết nhất trong năm. Có thể nói vui rằng, nhiều nhà sản xuất tìm đến Cannes để nhận những tràng vỗ tay kéo dài hơn 10 phút. Đây là đặc trưng khi nhắc về liên hoan phim tổ chức tại Pháp.

Tuy nhiên, những tràng vỗ tay 7 phút, 10 phút hay thậm chí là hơn 20 phút đang quá phổ biến và có được dễ dàng. Giờ đây, đó chỉ cái để người khác bàn tán về Liên hoan phim Cannes hơn là sự công nhận thực thụ.

Vỗ tay theo phong trào?

Grazia gọi màn vỗ tay kéo dài ở cuối mỗi buổi chiếu phim tại Cannes là "sự hoan nghênh nhiệt liệt sáo rỗng". Những năm qua, nó không còn là phản ứng dành cho bộ phim mà trở thành trào lưu văn hóa, mục đích truyền thông.

Nói cách khác, phim được vỗ tay lâu chưa chắc hay. Nhưng tác phẩm nào được khán giả kéo dài thời gian tán dương hơn chắc chắn sẽ ồn ào và thu hút sự chú ý nhiều hơn.

Tại Cannes năm nay, truyền thống vỗ tay dài chục phút tiếp tục trở thành đề tài được giới làm phim khắp thế giới quan tâm. Thậm chí, nhiều người thấy ức chế mỗi khi đọc tin có thêm bộ phim ở Cannes được vỗ tay 7 phút, 10 phút. Thông tin này gây khó chịu hơn cả việc khách mời vô danh làm lố trên thảm đỏ.

Thực tế cho thấy số phút vỗ tay không là thước đo chất lượng, giá trị của bộ phim. Nó không có ý nghĩa gì nhiều ngoài việc tạo điểm nhấn cho Liên hoan phim Cannes. Nói đúng hơn, đó là nghệ thuật xã giao, cách để tôn trọng những nhà làm phim tốn sức mang dự án đến trình chiếu.

Qua nhiều mùa, khách mời đến Cannes ngầm hiểu việc vỗ tay kéo dài sau mỗi bộ phim là luật bất thành văn. Khán giả dù muốn hay không buộc phải cuốn theo hành động vỗ tay, dần đưa nó trở thành "nghi thức thông hành" sau mỗi buổi chiếu.

Cho đến nay, không có tài liệu đề cập, cũng không ai rõ những tràng vỗ tay kéo dài 10-20 phút tại LHP Cannes bắt đầu từ đâu và do ai khởi xướng.

Nhưng theo Grazia, phong trào này rộ lên vào đầu những năm 2000. Nổi tiếng nhất có thể kể đến màn vỗ tay dài 22 phút dành cho Pan's Labyrinth của đạo diễn Guillermo del Toro, tràng pháo tay 20 phút đạo diễn Michael Moore nhận được nhờ Fahrenheit 11/9.

Qua nhiều năm, màn vỗ tay tán dương tại Cannes có phần tiết chế hơn, điều đó tùy thuộc vào tâm trạng và sự đồng thuận của khán giả tại rạp.

Điểm qua các tác phẩm thắng giải Cành cọ vàng khoảng 5 năm trở lại đây, những tràng pháo tay chỉ dừng lại ở 7-8 phút, ít có đột phá. Anatomy of a Fall của Justine Triet được vỗ tay 7 phút. Triangle of Sadness (2022) của Ruben Östlund được tán dương tám phút. Bộ phim Titane táo bạo của Julia Ducournau là trường hợp hiếm hoi nhận tràng vỗ tay dài 10 phút tại LHP Cannes 2021. Trong khi đó, Parasite trước khi thắng giải tại Cannes cũng chỉ nhận được 5 phút vỗ tay.

Vỗ tay lâu không đồng nghĩa với thành công

Không phủ nhận việc vỗ tay là cách tôn trọng, khích lệ tinh thần nhà sản xuất, đạo diễn đưa phim dự Cannes. Tuy nhiên, tràng vỗ tay kéo dài lại là câu chuyện khác.

Giờ đây, tràng vỗ tay kéo dài chỉ nhằm mục đích tôn vinh người nổi tiếng, sự kiện lớn liên quan đến bộ phim. Đạo diễn huyền thoại, tên tuổi lớn có cơ hội nhận tràng pháo tay dài hơn.

Năm 2023, Killers of the Flower Moon của Martin Scorsese được hoan nghênh 9 phút. Với thời lượng đến 206 phút, Grazia cho rằng tràng vỗ tay mang tính khích lệ cho sự bền bỉ của đạo diễn gạo cội Martin Scorsese hơn là vì bộ phim.

Năm nay, LHP Cannes ghi nhận trường hợp tương tự. Megalopolis của đạo diễn Francis Ford Coppola nhận 7 phút vỗ tay, trong khi bên dưới khán giả la ó, chê nội dung, theo Independent. Trên các trang phê bình, tác phẩm ấp ủ suốt 40 năm của đạo diễn Bố già cũng ít được đánh giá cao.

Nói cách khác, màn vỗ tay cho Megalopolis giống như lời tri ân gửi đến Coppola hơn là dành cho dự án đầy nhiệt huyết của đạo diễn nhưng bị đánh giá "điên rồ, khó hiểu".

Tại LHP Cannes năm nay, những tràng vỗ tay dài hơi vẫn tiếp diễn, phân bổ đều cho mọi tác phẩm. Hiện, bộ phim được hoan nghênh nhiệt liệt nhất là Le Comte De Monte-Cristo (11,5 phút), năm tác phẩm The Substance, Emilia Pérez, Anora, Horizon: An American Saga và I, The Executioner cùng nhận tràng vỗ tay 10 phút).

Ba bộ phim nhận ít tràng vỗ tay nhất là Oh, Canada (4 phút), The Second Act và The Shrouds (3,5 phút).

Furiosa: A Mad Max Saga, tác phẩm được dự đoán là bom tấn phòng vé mới khi ra rạp, được khích lệ khi nhận được tràng vỗ tay kéo dài 7 phút. Tuy nhiên, bộ phim của đạo diễn George Miller không tham gia tranh giải Cành cọ vàng, chỉ trình chiếu dưới hình thức giao lưu.

Tạm gác yếu tố chất lượng, những tiếng vỗ tay tại Cannes chính là công cụ PR hiệu quả nhất cho tác phẩm. Điều đó phần nào tác động đến quyết định của nhà phân phối phim và khán giả ra rạp tiềm năng.

Nhưng khi nhìn nhận thực tế, sau những tràng vỗ tay được "chia đều" tại Cannes, không phải tác phẩm nào cũng thành công ngoài rạp.

The Beaver (2011) và The Paperboy (2012) nhận sự hoan nghênh kéo dài nhưng nhận toàn bình luận tiêu cực từ giới phê bình. Hai bộ phim cũng không được khán giả đại chúng đón nhận.

Gần nhất, Killers of the Flower Moon với tràng vỗ tay 9 phút tại LHP Cannes 2023 không cứu nổi doanh thu toàn cầu bết bát của phim. Tác phẩm do Leonardo DiCaprio đóng chính chật vật thu 156,4 triệu USD, trong khi chỉ riêng kinh phí sản xuất đã lên đến 200 triệu USD.

Vẫn có trường hợp thành công ngoài mong đợi sau khi nhận tràng vỗ tay kéo dài bất thường tại LHP Cannes.

Pan's Labyrinth - bộ phim giữ kỷ lục tại LHP Cannes với 22 phút vỗ tay - tự hào khi nhận 95% điểm trên Rotten Tomatoes. Trong khi đó, "á quân" Fahrenheit 9/11 (20 phút vỗ tay) được đánh giá 82% và có doanh thu toàn cầu 222,4 triệu USD, trong khi số vốn bỏ ra chỉ khoảng 6 triệu USD.