Chị Hoa (30 tuổi, Bắc Giang) được chuyển đến bệnh viện Phụ Sản trong tình trạng đau bụng dữ dội, mất máu nhiều, có hiện tượng hôn mê, huyết áp tụt, mạch yếu, bụng trướng. Được biết chị có tiền sử mổ đẻ, bác sĩ đã tiến hành thăm khám thì phát hiện ra chị bị chảy máu ồ ạt trong ổ bụng, nguyên nhân là do chị bị vỡ tử cung. Tuy được khám chữa rất tích cực nhưng chị đã không qua khỏi.

Vừa qua, bệnh viện Đa khoa Phố Nối (Hưng Yên) tiếp nhận sản phụ Ðào Thị Thu Ngân được chuyển từ Trung tâm y tế huyện Văn Giang lên trong tình trạng huyết áp tụt sau đẻ không rõ nguyên nhân, da xanh tái… Bệnh nhân trong tình trạng thiếu máu nặng, vỡ tử cung, trụy mạch, kíp trực lúc đó tại khoa sản của bệnh viện chỉ định mổ cấp cứu.  

Một trường hợp khác, chị Thùy Dung (Liễu Giai, Hà Nội) bị vỡ tử cung và không qua khỏi do có ý định mổ đẻ, chọn ngày, không theo chỉ định của bác sĩ. 

Trả lời về vấn đề này, bác sĩ Lê Thị Kim Dung (Trưởng khoa Sản, phòng khám đa khoa Thái Hà) cho biết, vỡ tử cung là một trong những tai biến sản khoa hàng đầu đe doạ trực tiếp đến tính mạng của cả người mẹ lẫn thai nhi. Vỡ tử cung thường xảy ra trong thời gian chuyển dạ, nhưng cũng có thể xảy ra trong thời kỳ mang thai đặc biệt trong quý 3 của thai kỳ.

Vỡ tử cung là một vết rách trên thành tử cung (thường ở vị trí của vết mổ đẻ trước đó). Khi bị vỡ hoàn toàn, vết rách toạc qua các lớp của thành tử cung và hậu quả có thể nguy hiểm cho thai phụ và thai nhi. Tai biến này rất nguy hiểm vì một khi tử cung của bà bầu đã vỡ, thai nhi sẽ chết và nếu không được xử trí kịp thời thì thai phụ có khi cũng bị tử vong theo. Bác sĩ nhấn mạnh, mọi người cần lưu ý vì trước khi vỡ tử cung chắc chắn sẽ có một giai đoạn dọa vỡ tử cung, giai đoạn này cần phải phát hiện sớm để can thiệp kịp thời, bảo toàn tính mạng cho sản phụ và thai nhi.

Có hai loại vỡ tử cung (vỡ tử cung hoàn toàn và vỡ tử cung không hoàn toàn). Vỡ tử cung hoàn toàn là tử cung bị vỡ, bị xé rách từ niêm mạc qua lớp cơ và cả phúc mạc làm buồng tử cung thông với ổ bụng.

Vỡ tử cung không hoàn toàn hay còn gọi vỡ tử cung dưới phúc mạc là loại tổn thương từ niêm mạc đến  rách cơ tử cung nhưng phúc mạc còn nguyên, thường gặp vỡ ở đoạn dưới.

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tai biến này, ví dụ như khung xương chậu của người mẹ và thai không tương xứng, khung chậu méo, hẹp, bất thường; tử cung dị dạng, kém phát triển; có sẹo ở tử cung (sẹo ở tử cung do phẫu thuật từ trước như bóc tách nhân xơ, phẫu thuật những dị dạng hoặc bất thường của tử cung hoặc nguyên nhân do sản khoa như mổ lấy thai…); hoặc cũng có thể do cơn co tử cung quá mạnh; đẻ nhiều lần, chất lượng tử cung kém, do sang chấn…

Ngoài ra, nếu thai nhi quá to hoặc thai bị dị dạng cũng có thể dẫn đến nguy cơ người mẹ bị rách tử cung khi sinh nở.

Bác sĩ Dung nhấn mạnh, mổ đẻ là một nguyên nhân lớn gây nên tai biến sản khoa này. Sau mổ can thiệp vào tử cung, thường gặp là mổ đẻ, dễ dẫn đến vỡ tử cung cho những lần có thai về sau, đặc biệt là mổ vào thân tử cung.

Dấu hiệu của tai biến vỡ tử cung: Như đã nói ở trên, để có thể nhận biết sớm nhất, nhanh nhất tai biến này, bà bầu cần hiểu rõ cơ thể mình. Trước khi bị vỡ tử cung luôn có những dấu hiệu dọa vỡ tử cung như: Đau bụng bất thường, đau nhiều ở vùng tử cung, đau ngày càng tăng, có thể đi kèm với dấu hiệu choáng váng do đau và mất máu. Hoặc trong cơn co, nhìn trên bụng thấy tử cung co cứng lại, nổi lên trên da bụng hình dáng giống như một quả bầu.

Cách tốt nhất để phòng nguy cơ vỡ tử cung chính là bà bầu cần quản lý, đăng ký quá trình thăm khám, xét nghiệm thai kỳ đầy đủ, đúng lịch với bác sĩ. Những người có sẹo ở tử cung ít nhất phải 3 năm sau mới được có thai.

Sản phụ phải tự giác đến khám thai định kỳ ít nhất 3 lần hoặc mỗi tháng một lần để phát hiện trước những nguyên nhân có thể gây vỡ tử cung. Những người có tiền sử đẻ khó phải tuyệt đối tuân theo chỉ dẫn của các y bác sĩ chuyên khoa, phải đến các cơ sở y tế có trung tâm phẫu thuật để theo dõi.