Cảm giác của bạn khi tắm nước lạnh như thế nào? Sau khi trải qua cảm giác sốc ban đầu, nước lạnh thường mang đến cho bạn những kích thích rất thú vị. Đó là bởi vì khi cơ thể đột ngột tiếp xúc với nhiệt độ thấp, máu sẽ chuyển từ bề mặt ngoài cùng của cơ thể tới vị trí sâu bên trong người. Việc này giúp não bộ và các cơ quan được “tắm táp” bằng dòng máu tươi mới. Mọi hệ thống đang vận hành trong cơ thể cũng sẽ được làm sạch.

Bạn có ngạc nhiên không nếu biết rằng tắm nước lạnh cũng có thể giúp giảm triệu chứng trầm cảm, lo âu mà không gây ra tác dụng phụ nào, không có biến chứng phức tạp cũng chẳng tốn tiền mua thuốc?

Nhà nghiên cứu về sinh vật học phân tử Nikolai Sheychuk đã phát hiện ra bằng chứng cho thấy tác dụng của việc tắm nước lạnh trong một nghiên cứu tiến hành năm 2007. Kết quả cuộc nghiên cứu cho thấy, thường xuyên tắm nước lạnh hiệu quả hơn bất cứ loại thuốc chống trầm cảm nào.

Sheychuk nhận ra rằng, khi tiếp xúc với nước lạnh, thậm chí giá buốt, hệ thần kinh giao cảm được kích hoạt và lượng máu chứa beta-endorphin (được sản sinh bởi tuyến yên ở vùng dưới đồi, là liều thuốc giảm đau tự nhiên của cơ thể, giúp con người thấy phấn chấn) cũng như noradrenaline (được sản sinh bởi tuyến thượng thận, có chức năng hỗ trợ hệ nội tiết trong các tình huống khẩn cấp) tăng lên. 

Norepinephrine - một chất hữu cơ trong não và cơ thể, có chức năng như một hormone giúp con người cảm thấy hạnh phúc hơn, vui vẻ hơn – cũng được tiết ra một cách tự nhiên trong não. Nước lạnh làm tăng lượng beta-endorphin hay còn gọi là các phân tử tạo “cảm giác tốt lành”, khiến bạn thấy thư thái, khỏe khoắn. Ngoài ra, nhờ mật độ cao các cơ quan thụ cảm sự giá lạnh trên da, tắm nước lạnh sẽ gửi một lượng dồi dào các xung điện từ mút thần kinh ngoại biên tới não, tạo nên hiệu ứng chống trầm cảm.

Trong một nghiên cứu tiến hành với các bệnh nhân bị mắc hội chứng rối loạn lo âu lan toả (GAD), các nhà khoa học đã so sánh việc sử dụng liệu pháp chữa bệnh bằng nước (hydrotherapy) với việc sử dụng thuốc Paxil. Theo đó, 237 bệnh nhân được điều trị bằng liệu pháp tắm ngâm trong các bồn tắm chứa nước một cách ngẫu nhiên và 120 bệnh nhân dùng thuốc Paxil, một loại thuốc chống trầm cảm hàng đầu. 

Bệnh nhân tắm bằng cách ngâm trong nước khoáng hàng ngày, kéo dài 21 ngày và được thăm khám sức khỏe hàng tuần. Chỉ số lo lắng cho thấy dấu hiệu được cải thiện trong cả 2 nhóm. Nhưng nhóm được điều trị bằng liệu pháp tắm ngâm đạt kết quả tốt hơn nhóm dùng thuốc Paxil. Tỷ lệ đáp ứng phương pháp điều trị và suy giảm triệu chứng bệnh ở nhóm tắm ngâm cũng cao hơn hẳn so với nhóm dùng thuốc, trong khi lại không phát hiện tác dụng phụ nào.

Bạn có thể sử dụng vòi tắm hoa sen để giúp cơ thể tiếp xúc với nước lạnh. Khởi đầu bằng nhiệt độ nước vừa đủ tạo cảm giác thoải mái cho bạn. Dần dần làm lạnh nước thêm trong khoảng thời gian 5 phút cho tới khi nước có nhiệt độ 20 độ C hoặc tới khi nước lạnh tới mức gần như bạn khó lòng chịu đựng thêm. Đứng trong nước lạnh khoảng 2-3 phút. Một số người thích tắm nước lạnh ưa thích phương pháp “tất cả trong một” cho biết, họ đột ngột ngâm mình trong nước lạnh khi vừa trút bỏ quần áo và cách tắm này đạt hiệu quả cao hơn.

Hãy thực hiện những gì phù hợp với bạn. Lên lịch thử trong vòng vài tuần, ngay cả khi bạn chỉ có thể chịu được nước lạnh không quá 30 giây. Nếu trải nghiệm tiếp thêm sinh khí này không thực sự thuyết phục được bạn thì tác dụng cải thiện tâm trạng và hỗ trợ tăng cường sức khỏe cũng sẽ khiến bạn ngạc nhiên.

Chú thích ảnh: Cơ thế giúp giải thích hiệu quả cải thiện tâm trạng tức thì của việc ngâm mình trong nước lạnh hoặc tắm dưới vòi nước lạnh là: sự kích thích dẫn truyền dopamine (được tiết ra từ đỉnh thân não, đóng vai trò chính trong những trải nghiệm vui thú, khao khát, khoái lạc…) thông qua mesocorticolimbic pathway – vùng khen thưởng trong não giúp phát hiện, ghi nhận các giá trị để khích lệ - và nigrostriatal pathway – liên quan tới kiểm soát vận động. Những con đường dẫn truyền dopamine này tham gia vào quá trình định hình cảm xúc. Có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa các vùng này trong não với tình trạng trầm cảm.

Tuy nhiên, bạn không nên mạo hiểm với sức khỏe của mình bằng cách tắm nước lạnh trong mùa đông. Hãy để nhiệt độ nước tắm thích hợp để đảm bảo sức khỏe và thoải mái nhất có thể.