Từng đến Hà Nội công tác, tôi được bạn bè chỉ cho rất nhiều món đặc sản, nào là bún đậu, bún ngan, cháo sườn hay chả cá,... Đến Đà Nẵng, hội các chị cũng tận tình đưa tôi đến các hàng mì Quảng, bánh tráng cuộn thịt heo, gỏi cá,... trong suốt vài ngày để ăn cho bằng hết những món gọi là đặc sản của vùng. Thế mà kỳ lạ thay, đến khi các chị vào đến Sài Gòn, hỏi tôi "thế món nào là đặc sản của vùng mày, đáng để cho các chị thử trước tiên" thì tôi liền trở nên bối rối và ngẩn hết cả người. Thật tình, tôi chẳng biết phải nói gì trong số hàng trăm, hàng nghìn món mà thường ngày tôi vẫn thường lấy nó để tự hào và khoe với họ rằng "ẩm thực Sài Gòn thật tuyệt".
Tôi thẩn thờ và lưỡng lự không phải vì Sài Gòn không có cái món gọi là "trứ danh", chẳng qua là có quá nhiều món đặc biệt nên chẳng biết chọn gì trước tiên. Từ đó tôi phát hiện ra, ẩm thực Sài Gòn hình thành lên nét đa dạng như ngày hôm nay, một phần là nhờ vào sự hội tụ và pha trộn từ các món ăn của nhiều vùng miền khác nhau mà có, nên việc bắt tôi chọn một món nào đấy thật thuần và đậm đà chất Sài thành thì quả thật... có chút khó khăn.
Nhưng sau đó tôi liền nhớ đến kỷ niệm về chuyến công tác ở Đà Nẵng cách đây vài tháng. Khi đó các chị đã vô cùng vất vả, lang thang hết một ngày để cùng tôi lùng cho bằng được hàng cơm tấm "có mùi" Sài Gòn nhất ở ngay thành phố biển miền Trung. Và lúc này đây, cơm tấm quả thật là sự lựa chọn vô cùng tuyệt vời để giới thiệu cho các chị. Tôi muốn chứng minh cho các chị biết, lý do vì sao cứ hễ xa Sài Gòn vài hôm là cái hương thơm, mùi vị của món ăn này lại khiến tôi "phát điên" lên và cuống cuồng lùng sục ở khắp xứ người để ăn cho bằng được! Và cũng sau nhiều lần thèm một cách "bất đắc kỳ tử" như thế, tôi nghiệm ra một điều rằng, quả thật chẳng thể ăn được món cơm tấm nào khác ngoài đất Sài thành.
Đĩa cơm tấm "trứ danh" của Sài thành.
Đặc biệt trong cái món cơm tấm này còn là cả một câu chuyện thú vị, lý giải vì sao người Sài Gòn thường hay ăn sáng bằng cơm - một thói quen rất lạ so với những người ở vùng khác. Bởi họ xem cơm là một món ăn quá no và khó tiêu hóa nếu dùng để làm bữa ăn sáng. Nhưng từ khi cơm tấm xuất hiện, bỗng người Sài Gòn liền thay đổi quan điểm, rồi sở thích dần dà hình thành nên thói quen, đã khiến họ bất giác chọn cơm tấm trở thành món ăn sáng tuyệt vời nhất trước khi bắt đầu một ngày dài học tập, làm việc vất vả của mình. Đến nay, người Sài Gòn có thể ăn cơm tấm không chỉ bữa sáng mà đến buổi trưa, buổi tối, thậm chí là đêm muộn trước khi về nhà ngủ lâu lâu cũng thèm phát khiếp một đĩa cơm sườn bì chả, phải ráng đi ăn rồi mới an tâm ngon giấc.
Thế là tôi đã chọn ra 4 quán cơm tấm "đỉnh" nhất ở Sài Gòn để giới thiệu cho các bà chị hơi bị sành ăn này đó là quán: Ba Ghiền, cơm tấm bãi rác, chung cư Phan Xích Long và một quán cơm nhỏ nằm hút trong hẻm Xô Viết Nghệ Tĩnh mà rất nhiều người Sài Gòn đều biết.
Cơm tấm Ba Ghiền
Nói đến cơm tấm thì món được gọi là truyền thống và ngon nhất là phải kể đến bộ ba "sườn, bì và chả". Từ những ngày đầu khi cơm tấm mới có mặt ở Sài Gòn thì 3 món này vẫn luôn được gọi đi kèm cùng nhau. Trong đó sườn là món chính, do được tẩm ướp từ nhiều loại hương liệu như dầu hào, bột ngũ vị hương, hành tỏi, nước tương và mật ong,... Sau khi đem nướng trên bếp than hồng, miếng sườn từ từ thấm gia vị, tỏa mùi thơm, nước thịt phủ đều càng tăng thêm vị đậm đà, tạo thành một hương vị thật sự đặc biệt mà chỉ cần ngửi thấy là nghĩ ngay đến cơm tấm.
Những miếng sườn ướp mật nướng vàng ruộm và một chút cháy cạnh này chính là thứ làm nên hương vị đặc trưng của cơm tấm Sài Gòn.
Sau đó là đến món chả được làm từ thịt heo xay nhuyễn trộn đều với bún gạo, nấm mèo cùng vài gia vị cơ bản đem đi hấp chín. Đặc biệt món chả còn có thêm một lớp lòng đỏ trứng gà ở phía trên mặt, làm miếng chả không chỉ đẹp hơn mà còn có thêm vị beo béo, thơm và mềm hơn. Còn bì được làm từ da heo cắt sợi rồi trộn với thính. Ăn vào thấy dai dai và rất thơm. Một món ăn có vẻ hơi nhạt nhưng khi ăn kèm với chả và sườn thì quả thật không có bất kỳ thứ nào có thể thay thế bằng.
Và quán cơm Ba Ghiền này thì nổi tiếng suốt mấy chục năm qua, phần lớn là nhờ vào những miếng sườn nướng vô cùng chất lượng ấy. Ở Sài Gòn có câu "sườn Ba Ghiền, ăn vào là ghiền", lý do cũng là vì như vậy.
Độ dày của miếng thịt sườn thật là khiến người ta cảm thấy khó cưỡng lại.
Sườn ở đây được cắt rất to, lấp đầy cả một đĩa cơm và miếng nào cũng dày, nhưng lại ở mức vừa phải nên vẫn khiến miếng sườn được ngấm đủ gia vị, giữ nguyên độ mềm và ngọt, cắn vào chẳng thấy dai. Những miếng sườn này có vẻ chính là bí quyết riêng của quán, vậy nên bất cứ lúc nào trong ngày, tiệm cơm Ba Ghiền cũng đông khách ra vào.
Nhìn miếng sườn óng ánh, thỉnh thoảng còn nổ kêu đôm đốp trên lò than và làn khói trắng bay lên, dù đứng ở phía xa nhưng vẫn nghe được mùi thì không thể nào kềm lòng được.
Những miếng sườn làm nên danh tiếng của hàng cơm tấm Ba Ghiền.
Chén canh súp chất lượng đi kèm với mỗi phần cơm.
Địa chỉ: Đặng Văn Ngữ quận Phú Nhuận.
Thời gian mở cửa: 5h - 20h
Cơm tấm chung cư Phan Xích Long
Mặc dù chẳng có món ăn nào là phân định dành cho người giàu, người nghèo, nhưng rõ ràng cơm tấm lại là món ăn được phần đông người tầng lớp lao động bình dân, học sinh, sinh viên ở Sài Gòn lựa chọn. Cũng chính vì thế mà hầu hết những hàng cơm tấm ở Sài Gòn đều được mở ra nhằm phục vụ chính cho những đối tượng này, giá rất rẻ, cơm rất ngon và nhiều. Một trong số những quán cơm tấm đó phải kể đến quán cơm nằm sau chung cư Phan Xích Long quận Bình Thạnh.
Hàng cơm nép sau dãy chung cư Phan Xích Long
Bắt đầu mở cửa từ 5h chiều, đây là lúc mà mọi người đều đã tan làm và chuẩn bị về nhà tìm một bữa cơm dằn bụng cho bữa tối. Vậy nên, lượng người đến đây ăn rất đông. Với mức giá chỉ khoảng 20k - 35k, ai cũng có được một phần cơm ngon nổi tiếng ở quán cơm này.
Đĩa cơm sườm bì chả làm nên một bữa ăn vẹn tròn cho những người dân lao động.
Do phục vụ chính đối tượng lao động quanh khu vực, nên hàng cơm này ngoài các món cơ bản như sườn, bì, chả còn thường xuyên cập nhật nhiều món khác như thịt heo, cá kho, đậu hũ, hải sản,... để mọi người có thể thay đổi khẩu vị của mình. Và tất nhiên, đã là hàng cơm tấm thì sườn, bì, chả lúc nào cũng phải là những món ngon số một.
Chỉ đến khoảng gần 9h tối, có hôm đông khách thì chỉ mới 8h quán đã sạch món và chuẩn bị đóng cửa. Vì thế nếu bạn nào muốn đến đây nếm thử món cơm tấm vừa rẻ, vừa ngon này thì hãy tranh thủ đến sớm một chút nhé.
Miếng sườn óng ánh và bì thịt vô cùng hấp dẫn.
Đặc biệt trong mỗi miếng chả ở đây còn có một lòng đỏ trứng muối ăn vào rất bùi, thơm và ngon.
Địa chỉ: Sau lưng chung cư Phan Xích Long quận Phú Nhuận
Thời gian: 17h - 21h
Cơm tấm bãi rác quận 4
Cái tên nghe có vẻ hơi... kỳ, nhưng đây chỉ là biệt danh mà những tín đồ cơm tấm ở quận 4 đặt cho hàng cơm này để dễ nhớ. Một phần vì hàng cơm này nằm ngay sau lưng chợ Xóm Chiếu, ở gần đó thường có những bãi rác nhỏ do tiểu thương ở chợ gom lại. Vậy là gọi thành cơm tấm bãi rác, dần dần thành luôn quen mắt, quen miệng, trở thành cái tên không chính thức lúc nào không hay.
Đây là hàng cơm mà trước đây những người bạn ở Hà Nội của tôi đến đã rất thích và tấm tắc khen ngon. Món "đinh" ở đây là món sườn nướng và sườn ram. Chẳng biết được tẩm ướp cụ thể ra sao mà cái vị mặn mặn, ngọt ngọt, cay cay hòa quyện vào nhau, ăn rất "vào".
Hàng cơm tấm với gần chục món ăn khác nhau được sắp trên bàn, thật khiến người khác chẳng thể cầm lòng.
Ngoài ra còn một điều nữa mà tôi và rất nhiều người thường hay quên hoặc không để ý đến, đó là sẽ chẳng thể nào có món cơm tấm nếu không có tấm. Tấm ở đây chính là phần đầu của hạt gạo, trong quá trình xây xát đã làm hạt tấm vỡ ra, đây cũng là nguyên liệu chính mà không thể thay thế bằng bất cứ loại nguyên liệu nào khác trong món cơm tấm. Và để nói chỗ nào có cơm tấm ngon thì chắc nhiều người sẽ chọn cơm tấm bãi rác, bởi hạt tấm mặc dù vỡ vụn nhưng lại rất thơm, ngọt và kiểu nấu không quá khô cũng không quá nhão, khiến người ăn chẳng bao giờ thấy ngán hay sợn miệng.
Cái cảm giác múc từng muỗng cơm tấm trắng tinh, đặt lên trên một miếng sườn nướng, một miếng chả và ít bì thính rồi đưa hết vào miệng vừa nhai, vừa cảm nhận hương vị các món ăn hòa quyện vào nhau thật sự là vô cùng tuyệt vời.
Cơm tấm ở đây rất ngon và được nấu một cách vô cùng khéo léo.
Sườn non nướng tại hàng cơm này cũng là một trong những món bạn không thể nào bỏ qua.
Các miếng thịt sau khi được tẩm ướp là được nướng ngay trên bếp than hồng.
Địa chỉ: Đường Lê Văn Linh (sau lưng chợ Xóm Chiếu quận 4)
Thời gian mở cửa: 18h - 12h
Cơm tấm Xô Viết Nghệ Tĩnh
Nằm sâu hút bên trong một con hẻm nhỏ trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, suốt nhiều năm qua hàng cơm sườn này đã là điểm dừng chân của không biết bao nhiêu người Sài Gòn.
Mặc dù chỉ bán vào lúc 9h tối cho đến 4h sáng, cái giờ tưởng đâu ai nấy đều đã yên giấc, nhưng với nhiều người thì vẫn là lúc muốn tìm một cái gì đó để lót bụng, và thế là họ tìm đến đây để ăn cơm tấm. Điều này cũng nói với tôi rằng, người Sài Gòn thật sự yêu cơm tấm đến mức nào. Bất kể sáng, trưa, chiều hay tối muộn, cơm tấm vẫn luôn nằm trong danh sách lựa chọn của họ vào những lúc thấy bụng réo rắt.
Dù bán rất muộn, nhưng quán lúc nào cũng có khách đến đều đặn.
Những con người thích ăn đêm vì quá bận rộn với công việc ban ngày của mình
Giống như ở các quán mà tôi đã giới thiệu phía trước, hàng cơm này cũng có những miếng sườn là "đặc sản". Sườn ở đây được ướp rất vừa tay và đậm đà. Tuy nhiên, một chi tiết mặc dù rất nhỏ nhưng lại là điều làm nên nét đặc biệt cho hàng cơm này đó chính là ở chén tóp mỡ, mỡ hành và nước mắm của quán. Bất kể bạn ăn món gì cũng đều có thêm một chén tóp mỡ giòn rụn để ăn kèm, khi nhai vẫn còn nghe rõ tiếng rôm rốp trong miệng.
Ngoài tóp mỡ thì mỡ hành ở đây ăn cũng rất thơm mà không ngán. Này nhé, một đĩa cơm tấm đầy ụ, đậm đà mùi sườn, dai thơm của bì, béo ngậy của tóp mỡ, khi ăn không quên rưới lên một ít nước mắm chua ngọt, cay nhẹ do quán tự pha. Chỉ vậy thôi mà bảo đảm rằng bạn sẽ nhớ mãi. Và nếu muốn tìm lại cái hương vị đó ở một hàng cơm tấm khác ở Sài Gòn có lẽ cũng rất khó.
Một phần cơm tại đây còn có thêm dưa leo, cà chua tươi và một chén tóp mỡ vàng, giòn rụm
Chén tóp mỡ này chính là thứ mà không phải hàng cơm tấm nào ở Sài Gòn cũng có.
Mỡ hành tươi nguyên và xanh um trông cực kỳ ngon và làm đĩa cơm sườn trông hấp dẫn hơn.
Địa chỉ: Đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, phường 21, quận Bình Thạnh.
Thời gian mở cửa: 21h - 4h sáng hôm sau
