Nghề nuôi dê núi là nghề truyền thống đã tồn tại lâu đời tại xứ này. Người Ninh Bình vì thế mà tận dụng thịt dê chế biến thành đủ món đặc sắc. Du khách phương xa thưởng thức chỉ biết náo nức, say mê.
Không biết từ bao giờ, dê núi đã trở thành món ăn được ưa thích khắp trong Nam, ngoài Bắc. Tại Ninh Bình, người chế biến có những nguyên tắc riêng để đảm bảo thịt dê ngon nhất, vừa lòng khách hàng nhất. Dê phải là loại dê nuôi thả thuần trên núi đá vôi, trọng lượng đạt khoảng 15-20 ki lô sẽ cho thịt mềm, lớn hơn thịt sẽ dai. Thực đơn mỗi quán thịt dê rất đa dạng, đều trên dưới 20 món. Thịt dê có mùi đặc trưng, để các món thịt dê không quá nặng mùi mà vẫn giữ được nét riêng, người chế biến phải có kinh nghiệm cũng như bí quyết "nhà nghề".
Dê tái chanh
Đây là một trong những món ăn đơn giản, dễ chế biến cũng như phổ biến hơn cả trong các món ăn chế biến từ dê núi Ninh Bình. Thịt dê để nguyên khối, ướp với gia vị, chiên qua, thái mỏng rồi trộn. Thịt mềm và có màu hồng, thoảng thoảng hương vị đặc trưng của nước cốt chanh, sả, vừng... chấm cùng tương bần đậm đà hấp dẫn.
Nầm dê nướng
Nầm là bộ phận vú của con dê, cách chế biến ngon nhất là nướng. Phần vú được xắt mỏng, ướp cùng hạt tiêu, dầu hào, chao, ngũ vị hương, tỏi, hành...tới khi ngấm rồi đem nướng trên chảo gang. Tới bàn ăn, chiếc chảo gang vẫn còn nóng hôi hổi, nầm cháy xèo xèo vui tai cùng hương thơm hấp dẫn.
Thịt dê nướng
Dê nướng có nhiều cách chế biến như dê nướng mọi, dê nướng ngũ vị... Với món dê nướng mọi, thịt dê chỉ được ướp chút dầu ăn và vừng trước khi nướng. Khi ăn, thực thách trộn thêm chao, sa tế và ăn kèm rau sống để cảm nhận rõ ràng vị ngọt mềm của thịt. Dê nướng ngũ vị có cách tẩm ướp tương tự món nầm dê nướng, thích hợp với nhiều đối tượng thực khách.
Dê om mẻ
Món ăn này mang hương vị và cách thức chế biến của xứ Bắc. Sự kết hợp của thịt, riềng, mẻ được lọc lấy nước cùng những gia vị được ướp vào thịt thu hút sự chú ý của thực khách từ khứu giác đến vị giác.
Thịt dê thái miếng vừa ăn, ướp với chút tiêu, đường, muối, riềng băm nhỏ. Mẻ đã được lọc lấy nước. Chuối xanh bổ làm 4, cắt dài hơn hai đốt ngón tay, thêm vào riềng cắt miếng để tăng thêm mùi thơm. Đun trên bếp lửa nhỏ, để thịt chín và ngấm gia vị, ăn kèm bún rất hợp.
Cháo dê
Cháo dê có thể nấu từ thịt dê hoặc gan dê. Thịt dê hay gan dê được chế biến riêng bằng cách rửa sạch, thái mỏng hoặc băm nhuyễn, ướp gia vị xào chín tới cùng hành phi. Gạo vo sạch, cho vào nồi đất ninh nhừ, gần được cho dê xào vào ninh cùng để thịt dê, gan dê tiết ra vị ngọt. Khi ăn múc cháo ra tô, rắc thêm hành, rau thơm lên trên, ăn nóng. Đây là món ăn rất có lợi cho sức khỏe.
Lẩu dê
Lẩu dê hấp dẫn thực khách bởi hương thơm và màu sắc bắt mắt. Công thức phổ biến cho món lẩu dê là sử dụng dê đã hầm nhừ đặt trong nước dùng chua cay thơm mùi thuốc bắc và có phần đậm đà hơn các món lẩu thông thường. Món ăn thích hợp để thưởng thức trong mùa lạnh.
Tiết canh dê
Tiết canh dê có vị ngọt, mát thường dùng để khai vị, thường được ăn kèm với rau húng quế, ngổ, tía tô, hạt tiêu, ớt tươi, rượu trắng. Tuy nhiên, tiết canh ngày nay được xếp vào nhóm các món ăn không an toàn cho sức khỏe nên cần lưu ý lựa chọn các địa điểm uy tín để yên tâm thưởng thức.
Dê xào
Chỉ riêng dê xào cũng đã có thể kể tên rất nhiều phương thức chế biến khác nhau như dê xào lăn, dê xào sả ớt, dê xào sa tế, dê xào thập cẩm...Mỗi phương thức chế biến tuy gia giảm khác nhau nhưng đều đảm bảo thịt dê có vị mềm ngọt đặc trưng và vô cùng ngon miệng.
Ngọc dương hầm thuốc bắc
Đây là món ăn rất được lòng đấng mày râu. Các quý ông thường sử dụng món Ngọc Dương để tăng cường sinh lực, vì vừa là món ăn ngon, vừa tốt sức khỏe một cách tự nhiên. Ngọc dương và thuốc bắc đều rất bổ dưỡng nên người thưởng thức thường không bỏ sót bất cứ nguyên liệu nào trong món ăn.
